Ontogeneza, czyli rozwój osobniczy to okres życia osobnika od momentu zapłodnienia po śmierć. Ontogenezę człowieka (i innych zwierząt żyworodnych) dzieli się na dwa główne etapy — rozwój prenatalny, odbywający się w ciele matki podczas ciąży aż do porodu oraz postnatalny od narodzin do śmierci.
Etap prenatalny (śródmaciczny) trwa ok. 266 dni i dzieli się na okres:
1) jaja — trwa od zapłodnienia do implantacji w endometrium,
2) zarodkowy — trwa do 8 tygodnia, do momentu wytworzenia łożyska,
3) płodowy — trwa od 9 tygodnia aż do porodu.
Etap postnatalny (pourodzeniowy) dzieli się na okres:
1) noworodkowy — to pierwsze 4 tygodnie życia, odbywa się w nim adaptacja do nowego środowiska, kości czaszki nie są jeszcze całkowicie skostniałe, noworodek dysponuje częściową termoregulacją, wykonuje czynności wrodzone jak ssanie, chwytanie.
2) niemowlęcy — trwa do 2 roku życia, jest okresem najintensywniejszego wzrostu, w ok. 3 miesiącu niemowlę potrafi unosić głowę, między 5 a 6 miesiącem siada i gaworzy, w wieku ok. 1 roku zaczyna stawiać pierwsze kroki, w tym czasie wyżynają się również pierwsze zęby mleczne
3) wczesnego dzieciństwa — trwa do ok. 3 roku życia, proporcje ciała zaczynają się zmieniać, zmienia się również kształt głowy, a wzrost spowalnia. Dziecku wyrzynają się ostatnie zęby mleczne i zwiększa się masa mięśniowa. Jest to również czas kształtowania się samoświadomości i intensywnego rozwoju mowy. Ustala się normalna ostrość wzroku oraz poprawia koordynacja ruchowa.
4) przedszkolny (dzieciństwa) — trwa do ok. 6-7 roku życia, rozpoczyna się w nim wymiana uzębienia mlecznego na stałe, wydłużają się kończyny dolne oraz rozpoczyna się rozwój dymorfizmu płciowego. Kości ulegają mineralizacji, a pamięć się poprawia.
5) późnodziecięcy (okres dojrzewania) — trwa do 14-15 roku życia, dziecko przybiera na masie, a sylwetka przybiera dorosłe proporcje. Rozpoczyna się dojrzewanie płciowe (szybciej u dziewczynek), co wiąże się ze wzmożoną aktywnością hormonów m.in. gonadoliberyny, luteiny, FSH i testosteronu.
6) młodzieńczy — trwa do ok. 20 roku życia, charakteryzuje się zrównoważeniem procesów katabolicznych i anabolicznych, ustalają się proporcje ciała i budowa układu mięśniowego. Kończy się proces różnicowania tkanek.
7) dojrzałości — trwa do 40 lub nawet 50 roku życia, cechuje się dojrzałością biologiczną, psychiczną i emocjonalną, rozpoczynają się w nim pierwsze zmiany inwolucyjne.
8) starości — to czas zwiększającej się przewagi procesów katabolicznych nad anabolicznymi. Spada zdolność adaptacyjna organizmu, następuje okres przekwitania (andropauzy u mężczyzn i menopauzy u kobiet), minimalizują się zdolności reprodukcyjne. Następuje zaburzenie gospodarki hormonalnej. Spada poziom testosteronu i melatoniny, a zwiększa się stężenie cholesterolu we krwi. Dochodzi do zmniejszenia gęstości kości.
Należy pamiętać, że poszczególne etapy ontogenezy człowieka nie mają ostrych granic (poza przejściem z rozwoju prenatalnego na postnatalny) i płynnie przechodzą jeden w drugi. Każdy rozwija się we własnym tempie, uwarunkowanym cechami genetycznymi oraz warunkami środowiska.