Układ pokarmowy
Układ pokarmowy zbudowane jest z jelita przedniego, środkowego i tylnego. Jelito przednie skład się z otworu gębowego, krótkiej jamy gębowej, umięśnionej gardzieli, przełyku, a czasem także z wola, które gromadzi pokarm (np. krew u pijawek czy glebę u dżdżownic) oraz żołądka. Gardziel drapieżnych wieloszczetów, która jest zaopatrzona w chitynowe ząbki lub szczęki może być wysuwana na zewnątrz w postaci ryjka. Jelito środkowe ma postać prostej rury, w której odbywa się trawienie i wchłanianie pokarmu. Jelito tylne jest krótkie i prosto zbudowane, kończy się odbytem.
Układ oddechowy
Większość pierścienic (skąposzczety, pijawki) nie ma wyodrębnionego układu oddechowego. Wymiana gazowa odbywa się przez powłoki ciała. Morskie wieloszczety posiadają skrzela zewnętrzne w postaci wyrostków skrzelowych znajdujących się na silnie ukrwionych parapodiach.
Układ krwionośny
Pierścienice posiadają zamknięty układ krwionośny. Wyjątkiem są pijawki, które często nie posiadają układu krwionośnego (mogą mieć też układ krwionośny otwarty lub tez zamknięty). Układ krwionośny zbudowany jest z dwóch głównych naczyń krwionośnych biegnących wzdłuż ciała: grzbietowego (leżącego na jelitem i prowadzącego krew od tyłu ku przodowi ciała) i brzusznego (leżącego pod jelitem i prowadzącego krew od przodu ciała ku tyłowi) oraz łączących je poprzecznych naczyń okrężnych. Pierścienice nie posiadają wyodrębnionego serca. Jego rolę pełni naczynie grzbietowe lub silnie umięśnione naczynia okrężne tzw. tętniące znajdujące się w przedniej części ciała. Krew może być bezbarwna lub mieć różne zabarwienie, które zależy od barwników zawartych w osoczu (hemoglobina, erytrokruoryna – czerwona, chlorokruoryna – zielona).
Układ nerwowy
Układ nerwowy typy drabinkowego składa się z dwóch zwojów nadgardzielowych i dwóch zwojów podgardzielowych połączonych ze sobą spoidłami w obrączkę okołogardzielową. Od zwojów podgardzielowych biegną podłużne pnie nerwowe. W każdym segmencie występują parzyste zwoje nerwowe tzw. segmentowe, które połączone są spoidłami poprzecznymi (komisurami). U wyspecjalizowanych pierścienic brzuszne pnie i zwoje zlewają się w jeden łańcuszek nerwowy. Narządy zmysłu (w postaci narządów dotykowych, receptorów chemicznych i oczu) najlepiej rozwinięte są u drapieżnych wieloszczetów.
Układ wydalniczy typu metenefrydium spełnia rolę wydalniczą i osmoregulacyjną. Zbudowany jest z kanalików zwanych nefrydiami, występujących parami w każdym segmencie. Pojedyncze nefrydiom składa się z orzęsionego lejka otwierającego się do jamy ciała jednego segmentu oraz krętego kanalika wydalniczego przechodzącego do drugiego segmentu i tam uchodzącego na zewnątrz przez otwór znajdujący się z boku ciała. Wydalanymi metabolitami są amoniak (pierścienice morskie) i mocznik (pierścienice lądowe).
 |
| Anatomia wieloszczetów na przykładzie Nephtys sp/Hans Hillewaert (30.04.2008)/ commons.wikimedia.org |
Rozmnażanie i rozwój
Pierścienice mogą być rozdzielnopłciowe (wieloszczety) lub obojnacze (większość skąposzczetów i pijawek). Rozmnażają się głównie płciowo, wieloszczety mogą rozmnażać się także bezpłciowo przez podział podłużny. Narządy rozrodcze mają skomplikowaną budowę. U skąposzczetów i pijawek występuje zapłodnienie krzyżowe (wymiana plemników między dwoma kopulującymi osobnikami obojnaczymi). Jaja rozwijają się w mufce wytworzonej przez gruczoły siodełka. Rozwój jest prosty, nie występuje postać larwalna. U wieloszczetów do zapłodnienia dochodzi w wodzie (zapłodnienie zewnętrzne). Rozwój jest najczęściej złożony – występuje orzęsiona planktoniczna larwa tzw. trochofora.