Anglikanizm (Kościół anglikański) wyłonił się z Kościoła katolickiego w XVI w. w okresie reformacji. Z tego względu powszechnie uważany jest za jedną z głównych form protestantyzmu, obok luteranizmu i kalwinizmu, jednak w przeciwieństwie do nich anglikanizm narodził się z przyczyn stricte politycznych, a nie teologiczno-doktrynalnych. Stąd niektórzy historycy mówią o „przypadkowości” reformacji w Anglii.
Twórcą Kościoła Anglii był nie teolog, lecz król – Henryk VIII Tudor (1491-1547), który wszedł w konflikt z papiestwem w 1528 r. Przyczyną sporu była odmowna odpowiedź Klemensa VII w sprawie unieważnienia małżeństwa króla Anglii z Katarzyną Aragońską. Henryk VIII chciał bowiem poślubić Annę Boleyn, jednak potrzebował zgody Stolicy Apostolskiej. Po kilku latach czekania na rozwód król Anglii zdecydował się w 1532 r. zerwać z Kościołem katolickim. Mianował wówczas prymasem Anglii i arcybiskupem Canterbury swojego człowieka – Thomasa Cranmera, który w tempie ekspresowym unieważnił małżeństwo Henryka VIII z Katarzyną Aragońską i udzielił mu ślubu z Anną Boleyn. Papież Klemens VII nałożył na niesubordynowanego króla ekskomunikę, ale władca nie był już dłużej zainteresowany kontaktami z Rzymem. W listopadzie 1534 roku parlament angielski uchwalił Akt Supremacji, ogłaszający króla „jedyną i najwyższą na ziemi głową Kościoła anglikańskiego”. Przypieczętowaniem schizmy była formuła podpisana przez episkopat i cały kler angielski, na mocy której biskup Rzymu nie miał na terenie Anglii uprawnień większych niż inni zagraniczni biskupi.
Zerwanie z papiestwem nie oznaczało jednak rozpoczęcia szeroko zakrojonej reformacji w Anglii. Wręcz odwrotnie, Henryk VIII uważał się za obrońcę odziedziczonej wiary i nie zezwalał początkowo na istotne zmiany. Kościół angielski w pierwszych latach istnienia pod względem liturgii praktycznie nie różnił się od katolickiego. Właściwie poza likwidacją zakonów i przejęciem ich dóbr przez państwo nic się nie zmieniło.
Doktryna anglikańska zaczęła się kształtować dopiero po śmierci Henryka VIII. Za panowania małoletniego Edwarda VI (1547-1553) został wydany Modlitewnik powszechny („Book of Common Prayer”), który wprowadzał protestancką dogmatykę i kalwińską doktrynę eucharystii. Natomiast ostateczne sformułowanie zasady anglikanizmu i doprowadzenie dzieła reformy do końca przypisuje się Elżbiecie I, królowej Anglii w latach 1558-1603. Za jej panowania przyjęto w 1563 r. 39 artykułów (tzw. Artykuły anglikańskie), które do dziś stanowią podstawę doktrynalną anglikanizmu. W ciągu zaledwie kilku lat dzięki przeprowadzonym we wszystkich diecezjach wizytacjom usunięto w kraju resztki kultu katolickiego. Próby jego restytucji za panowania dynastii Stuartów w XVII w. nie powiodły się.
Kościół anglikański do dziś jest Kościołem państwowym, którego „najwyższym rządcą” jest panujący monarcha. Do jego zadań należy oficjalnie mianowanie arcybiskupów, biskupów, dziekanów i kanoników. Ma też prawo nadzoru nad formami kultu. Koronacji króla dokonuje natomiast prymas Kościoła, arcybiskup Canterbury. Połowa biskupów anglikańskich zasiada w parlamencie (w Izbie Lordów).
Kościół anglikański ma ustrój hierarchiczny – zachowano trójstopniową hierarchię święceń znaną z katolicyzmu (diakon, kapłan, biskup) . W samej Anglii tworzą go dwie prowincje: Canterbury, na czele której stoi arcybiskup z tytułem „prymasa całej Anglii”, i York, którą zarządza drugi co do ważności hierarcha tego Kościoła – „prymas Anglii”. Podział prowincji jest podobny do podziału terytorialnego w Kościele katolickim; wyróżnia się: diecezje, archidiakonaty, dekanaty i parafie.
