 |
| Zygmunt Freud (1922) |
Sigmund Freud to jeden z najbardziej znanych psychiatrów i psychologów XX wieku, który zasłynął z odkrycia podświadomości i zainicjował nurt zwany psychoanalizą.
Freud urodził się w 1856 roku w Priborze w Austrii, pochodził z rodziny nieortodoksyjnych Żydów. Zmienił swoje prawdziwe imię Sigismund na Sigmund. W 1873 roku rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Wiedeńskim. Po zakończeniu nauki pracował w Laboratorium Fizjologii i Neurologii Uniwersytetu Wiedeńskiego jako asystent Ernsta Wilhelma von Brucke. Następnie jako lekarz ogólny praktykował w Szpitalu Powszechnym w Wiedniu.
Decydujący wpływ na jego poglądy miał wyjazd do Paryża w 1885 roku, gdzie uzupełniał naukę pod kierunkiem Jeana Martina Charcota. Zauważył wówczas, że skuteczną metodą leczenia histerii jest hipnoza, co obalało utarte przekonanie o biologicznych uwarunkowaniach tej choroby. Po powrocie z Paryża Freud ożenił się ze swoją narzeczoną Marthą Bernays, z którą miał sześcioro dzieci. Prowadził praktykę prywatną, jak również pracował jako neurolog w klinikach we Francji, Berlinie i w Wiedniu.
Największe znaczenie dla ukształtowania się psychoanalizy Freuda miała współpraca z Josefem Breuerem. Wspólnie z nim leczył bowiem przypadek histerii Anny O., która doznała ulgi po zastosowaniu hipnozy i opowiedzeniu swojej historii. W 1895 roku Freud i Breuer opublikowali „Studia nad histerią”, w których doszli do wniosku, że przyczyną cierpienia neurotyków są traumatyczne wspomnienia z dzieciństwa, które zostały niejako „zapomniane”.
W 1900 roku ukazało się „Objaśnianie marzeń sennych” Freuda, gdzie przedstawił on założenia nowej metody terapii neurotyków. Uważał mianowicie, że sny mają charakter symboliczny – są rodzajem szyfru, dzięki któremu można dotrzeć do ukrytych treści. W swojej kolejnej pracy „Psychopatologia życia codziennego” podobnej analizie poddał przejęzyczenia i pomyłki. Jednocześnie było to dzieło, w którym Freud po raz pierwszy omówił definicję i założenia psychoanalizy nie tylko jako teorii, ale też metody terapii. Twierdził, że ludzka psychika oprócz świadomości zawiera również sferę nieświadomości, w której znajdują się treści wyparte, kompleksy i seksualne popędy.
W 1902 roku Freud otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. Duże znaczenie dla rozwoju psychoanalizy miała przyjaźń Freuda z Wilhelmem Fliessem, jednak zakończyła się ona dość gwałtownie. W 1907 roku Freud poznał osobiście Carla Gustava Junga, który przyjechał do Wiednia, by spotkać się ze sławnym psychiatrą i stał się zwolennikiem jego poglądów. W 1909 roku Freud wraz z Jungiem zostali zaproszeni do Stanów Zjednoczonych, gdzie otrzymali doktoraty honoris causa Uniwersytetu Clarka. Ta wizyta stała się początkiem wielkiej kariery psychoanalizy w USA. Przyjaźń z Jungiem jednak gwałtownie się rozpadła, kiedy Jung publicznie skrytykował panseksualizm Freuda i zaczął tworzyć własną teorię. Poglądom Freuda sprzeciwił się również Alfred Adler, który założył własną szkołę psychoanalizy, zwaną w jego koncepcji psychologią indywidualną.
Psychoanaliza Zygmunta Freuda po I wojnie światowej zyskała ogromną popularność, jeszcze w 1910 roku powstało Międzynarodowe Stowarzyszenie Psychoanalityczne. Twierdzenia psychoanalizy były również punktem wyjścia dla Freudowskiej teorii kultury („Kultura jako źródło cierpień”, 1930). Psychiatra uważał bowiem kulturę za efekt sublimacji seksualnych popędów, które zostały przeniesione i wyładowane w sztuce, religii czy filozofii.
W 1938 roku z powodu wkroczenia Hitlera do Austrii Freud musiał wyemigrować do Stanów Zjednoczonych. Udało mu się to tylko dzięki zabiegom amerykańskiej dyplomacji, jego cztery siostry zginęły w obozach koncentracyjnych.
Frued zmarł w Londynie w 1939 roku na nowotwór jamy ustnej.
Freud kilkanaście razy był nominowany do Nagrody Nobla, jednak nigdy jej nie otrzymał. Psychoanaliza odegrała ogromną rolę we współczesnej humanistyce, zarówno jako metoda terapii (głównie w USA), teoria kultury, a także filozofia i inspiracja artystyczna.