Geneza, czas i miejsce akcji
Michaił Bułhakow pisał „Mistrza i Małgorzatę” od 1928 roku aż do śmierci (1940). Tekst był wielokrotnie zmieniany. Pierwowzorem postaci Małgorzaty była ukochana żona pisarza, Helena Siergiejewna. Dzieło ukazało się w pełnym wydaniu dopiero w 1968 roku we Frankfurcie nad Menem. Akcja „Mistrza i Małgorzaty” toczy się w latach 30., w maju. Trwa 3 dni (od środy do soboty). Wydarzenia rozgrywają się w Moskwie, a także w rzeczywistości niejako alternatywnej (np. sceny balu u Szatana, Jerozolima czy miejsce przebywania Piłata).
Najważniejsze motywy powieści
Motyw zła jako narzędzia dobra
Zło reprezentowane w powieści przez Wolanda i jego świtę, podobnie jak w „Fauście” Goethego, okazuje się cząstką świata, które paradoksalnie działa na rzecz dobra. Jego zadaniem jest uświadomienie człowiekowi prawdziwych wartości i wydobycie na jaw ukrytych ludzkich skłonności, a także absurdu totalitarnego świata.
Motyw Diabła
Diabeł pojawiający się w Moskwie to znany motyw sytuujący utwór Bułhakowa w sąsiedztwie takich utworów, jak np. „Raj utracony” J. Miltona czy „Faust” Goethego. Woland dysponuje charakterystyczną szatańską świtą. Jest wśród niej kocur Behemot, Azazel czy ruda Hela.
Motyw męki Chrystusa i Piłata
Chrystus pojawia się w powieści jako negatywny bohater ateistycznego poematu Iwana Bezdomnego oraz w książce pisanej przez Mistrza. Historia Piłata i Jeszuego odbiega tu nieco od wersji ewangelicznej (Bułhakow tworzy ją na zasadzie swoistego apokryfu, wykorzystując wątki przemilczane przez Biblię).
Motyw miłości
Miłość Mistrza i Małgorzaty to jeden z najważniejszych wątków powieści. Rozstanie i cierpienie kochanków zostaje wynagrodzone i mogą oni przebywać razem w zaświatach.
Motyw artysty w starciu z machiną władzy
Mistrz jest powieściopisarzem zniszczonym przez władzę. Nikt nie chce wydać jego wielkiego dzieła z powodów politycznych.
Motyw obłędu
Mistrz, Iwan Bezdomny i Nikanor Iwanowicz Bosy przebywają w szpitalu psychiatrycznym.
Motyw totalitarnego zniewolenia
Świat przedstawiony w „Mistrzu i Małgorzacie” podlega porządkowi totalitarnemu. Mamy tu do czynienia ze zniewoleniem, szpiegostwem, donosicielstwem i nieustanną kontrolą nad życiem jednostki.
Geneza, czas i miejsce akcji
Michaił Bułhakow pisał „Mistrza i Małgorzatę” od 1928 roku aż do śmierci (1940). Tekst był wielokrotnie zmieniany. Pierwowzorem postaci Małgorzaty była ukochana żona pisarza, Helena Siergiejewna. Dzieło ukazało się w pełnym wydaniu dopiero w 1968 roku we Frankfurcie nad Menem. Akcja „Mistrza i Małgorzaty” toczy się w latach 30., w maju. Trwa 3 dni (od środy do soboty). Wydarzenia rozgrywają się w Moskwie, a także w rzeczywistości niejako alternatywnej (np. sceny balu u Szatana, Jerozolima czy miejsce przebywania Piłata).
Najważniejsze motywy powieści
Motyw zła jako narzędzia dobra
Zło reprezentowane w powieści przez Wolanda i jego świtę, podobnie jak w „Fauście” Goethego, okazuje się cząstką świata, które paradoksalnie działa na rzecz dobra. Jego zadaniem jest uświadomienie człowiekowi prawdziwych wartości i wydobycie na jaw ukrytych ludzkich skłonności, a także absurdu totalitarnego świata.
Motyw Diabła
Diabeł pojawiający się w Moskwie to znany motyw sytuujący utwór Bułhakowa w sąsiedztwie takich utworów, jak np. „Raj utracony” J. Miltona czy „Faust” Goethego. Woland dysponuje charakterystyczną szatańską świtą. Jest wśród niej kocur Behemot, Azazel czy ruda Hela.
Motyw męki Chrystusa i Piłata
Chrystus pojawia się w powieści jako negatywny bohater ateistycznego poematu Iwana Bezdomnego oraz w książce pisanej przez Mistrza. Historia Piłata i Jeszuego odbiega tu nieco od wersji ewangelicznej (Bułhakow tworzy ją na zasadzie swoistego apokryfu, wykorzystując wątki przemilczane przez Biblię).
Motyw miłości
Miłość Mistrza i Małgorzaty to jeden z najważniejszych wątków powieści. Rozstanie i cierpienie kochanków zostaje wynagrodzone i mogą oni przebywać razem w zaświatach.
Motyw artysty w starciu z machiną władzy
Mistrz jest powieściopisarzem zniszczonym przez władzę. Nikt nie chce wydać jego wielkiego dzieła z powodów politycznych.
Motyw obłędu
Mistrz, Iwan Bezdomny i Nikanor Iwanowicz Bosy przebywają w szpitalu psychiatrycznym.
Motyw totalitarnego zniewolenia
Świat przedstawiony w „Mistrzu i Małgorzacie” podlega porządkowi totalitarnemu. Mamy tu do czynienia ze zniewoleniem, szpiegostwem, donosicielstwem i nieustanną kontrolą nad życiem jednostki.