Geneza
Leszek Kołakowski napisał tę bajkę specjalnie dla swojej córeczki w 1966 roku. Wówczas pisarz złożył ją w wydawnictwie, jednak publikacja nie doszła do skutku – ówczesna cenzura okresu PRL uznała, że utwór ten zawiera treści mogące skutkować wrogimi reakcjami oraz mieć szkodliwy wpływ na społeczeństwo. Po kilkunastu latach Kołakowski wydał tekst w 1986 roku w tzw. drugim obiegu, a całkiem niedawno został ponownie opracowany przez wydawnictwo Muchomor.
Problematyka
Główna oś problemowa bajki spoczywa na jej tytułowym bohaterze czyli Nosorożcu i na jego marzeniach niemożliwych do zrealizowania. Zwierzę pragnie bowiem, wbrew swojej naturze, nauczyć się latać. Co więcej, jego dobry znajomy Wróbel próbuje pomóc mu w spełnieniu tego absurdalnego marzenia. Czytelników może zastanawiać fakt, dlaczego mały ptaszek podtrzymuje w Nosorożcu złudne nadzieje, prawdopodobnie od początku wiedząc, że nic nie wyjdzie z prób wzbicia się w powietrze oraz co decyduje o tym, że ogromny zwierz ślepo wierzy w to co niemożliwe. Leszek Kołakowski próbuje zobrazować dylemat, który chyba z czasem dotyka w życiu każdego człowieka – czy dokonując wyborów, powinniśmy kierować się rozsądkiem czy marzeniem? Ważna kwestia poruszona w bajce to również umiejętność akceptacji siebie samego.
Przesłanie
Problemy bajkowego nosorożca są prawdopodobnie powszechnie znane czytelnikom. Warto zauważyć, że treść utworu w wielu miejscach zawiera obszerne opisy uczuć i emocji zwierzęcia – jego smutku, rozżalenia, poczucia beznadziejności, ale także chwil radości i nadziei. Dzięki temu dziecko przez cały teks jest zaangażowane w losy postaci. Kołakowski dokonuje również tego poprzez bezpośredni zwrot do fikcyjnych czytelników-dzieci (wymyśla ich przykładowe imiona), który co jakiś czas pojawia się na kartach książeczki. Dzieci dowiadują się z bajki, że należy raczej skupiać się na swoich mocnych stronach i talentach zamiast myśleć o słabościach.
Autor podkreśla w bajce ważną rolę nauczyciela (dla Nosorożca jest to Wróbel) i przekonuje, że należy bardzo uważać przy jego wyborze – jeśli trafi się na tego niewłaściwego, może skończyć się to niewesoło.
Z fabuły bajki płynie przekonanie, że należy cieszyć się z różnorodności panującej na świecie, faktu, że każdy z nas jest inny i można odkrywać się wzajemnie.