„Kruk i lis” to jedna z najpopularniejszych bajek Krasickiego. Poeta posłużył się tu antycznym pierwowzorem, adaptując jeden z utworów Ezopa.
Inaczej niż większość bajek, ta rozpoczyna się od morału, a dopiero w następnej kolejności opowiada historię obrazującą ten morał. Pierwsze wersy wnoszą więc naukę: „Bywa często zwiedzionym,/ Kto lubi być chwalonym”.
Od razu dowiadujemy się zatem, że jest to utwór ku przestrodze tym, którzy są łasi na komplementy. W dalszej części utworu poeta przedstawia krótką historię spotkania lisa z krukiem. Jak to często u Krasickiego bywa, zwierzęta symbolizują pewne ludzkie cechy. Lis jest przebiegłym pochlebcą, umiejącym korzystać z cudzych słabości. Kruk natomiast to ktoś żądny uznania, lubiący słuchać pochwał, a jednocześnie – niezbyt mądry.
Historia jest prosta – kruk siedzi na gałęzi z serem w dziobie. Widzi go przechodzący tamtędy lis, który od razu dostrzega szansę na łatwy kąsek. Stojąc pod drzewem, zachwyca się ptakiem:
(…) Cóż to za oczy!/ Ich blask aż mroczy!/ Czyż można dostać/ Takową postać?/ A pióra jakie!/ Szklniące, jednakie (…).
Czytelnikowi taka pochwała od razu wydaje się grubo przesadzona, a przez to podejrzana – zachwyt lisa jest
