 |
| Sir Godfrey Kneller, John Locke (1697) |
John Locke urodził się w 1632 roku w Wrington, pod Londynem. Pochodził z rodziny purytańskiej, jego ojciec w młodości zaangażował się w rewolucję Cromwella, a później pracował jako prawnik. Locke ukończył prestiżową szkołę Westminster School, gdzie został przyjęty dzięki protekcji wpływowego przyjaciel jego ojca. Takie przygotowanie pozwoliło mu od 1652 r. kontynuować naukę na elitarnym uniwersytecie Christ Church College w Oksfordzie, gdzie otrzymał staranne klasyczne wykształcenie. Studiował zarówno nauki przyrodnicze jak i humanistyczne. Uczył się chemii, medycyny, teologii i filozofii.
Ze szczególnym zainteresowaniem zgłębiał Locke pisma Kartezjusza, Gassendiego i Hobbesa. Na uniwersytecie Locke poznał m.in Roberta Bolye'a (który przez pewien czas był jego opiekunem naukowym) i Isaaca Newtona. Zainspirowany atomistyczną teorią materii, racjonalizmem kartezjańskim i empiryzmem w wydaniu Bacona, Locke stworzył własną koncepcję dotyczącą ludzkiego rozumu, która stała się jego pracą doktorską („An Essay Concerning Human Understanding”). Obok filozofii ważne miejsce w jego edukacji zajmowała medycyna, w tej dziedzinie uzyskał stopień magistra.
Dzięki studiom w elitarnej szkole Locke poznał wielu wpływowych ludzi. Jego wszechstronne zainteresowania łączące nauki humanistyczne i techniczne zwróciły na niego uwagę Lorda Shaftesbury'ego. Lord Shaftesbury zajmował się polityką, w połowie XVII wieku podjął się organizacji ministerstwa ds. kolonii w rządzie Wielkiej Brytanii. Będąc pod wrażeniem umiejętności i wszechstronności Locke'a, zaproponował mu stanowisko osobistego sekretarza. W 1668 roku Locke wstąpił do Towarzystwa Królewskiego i tak rozpoczął się ważny i długi okres w życiu filozofa. Istotną częścią jego pracy było pośrednictwo w korespondencji między rządem brytyjskim a jego koloniami. W koloniach bywał też wielokrotnie osobiście, poznał ich specyficzne warunki, najważniejsze problemy i mocne strony. Nie ma dowodów na to, że wówczas spisał konstytucję dla stanu Karoliny, ale legenda głosi, że takie dzieło powstało i stało się później podstawą do stworzenia konstytucji Stanów Zjednoczonych.
Szybka i błyskotliwa kariera polityczna Locke'a zakończyła się dość burzliwie. Filozof włączył się w działania Anthony'ego Coopera przeciw królowi Karolowi II. Spisek został wykryty i Locke musiał uciekać z kraju. Schronił się we Francji, gdzie spędził cztery lata, a następnie wyruszył w podróż po Europie. Żył skromnie, wydając poczynione wcześniej oszczędności. W tym czasie pracował nad ostateczną wersją „Rozważań...” , „Dwoma traktatami o rządzie” i „Listami o tolerancji”. Ponieważ w Anglii rozpoczęły się kolejne prześladowania, usunął się do Holandii, gdzie spędził kolejne 6 lat, do 1689 r.
Do ojczyzny powrócił dopiero po śmierci króla Karola II. Jego następca, Jakub II, pozwolił mu na kontynuowanie kariery naukowej. Locke objął więc Katedrę medycyny na Christ Church College. Jednak nadal pociągała go polityka i kiedy zaproponowano mu odtworzenie ministerstwa ds. kolonii, wyraził zgodę. Z polityką kolonialną związany był do końca życia, odpowiadając za tereny północnoamerykańskie.
Zmarł w 1704 roku w Oates, na grobie zgodnie z jego wolą umieszczono napis:
Tu spoczywa John Locke, który był zadowolony ze swego losu. Jego zalety są zbyt małe, żeby mógł się nimi chwalić. Jego wady niech przykryje ten grób. Jeśli ktoś szuka życia, znajdzie je w Ewangelii, jeśli ktoś szuka śmierci, znajdzie ją tu, na tym cmentarzu i wszędzie.