Niemiecka Republika Demokratyczna (NRD) - ustrój, gospodarka, granice, przywódcy

NRD zostało utworzone jako odpowiedź na utworzenie przez Zachód nowego państwa, jakim była Republika Federalna Niemiec. Podział Niemiec na dwie części był jednak faktem już od początku okupacji i roku 1945. Oficjalnie NRD zostało powołane do życia  7 października 1949 roku, gdy stało się jasne, że podział ziem niemieckich jest trwały i ZSRR nie ma szans na „komunizację” stref alianckich. W skład nowego państwa niemieckiego wchodziły głównie tereny Bawarii i nieprzyznanych Polsce fragmentów Prus. Swoistą enklawą Zachodu był, oddzielony od reszty miasta wysokim murem, Berlin Zachodni.

NRD miało w planach Moskwy pełnić dwojaką funkcję. Po pierwsze, Niemcy Wschodnie miały w razie wybuchu wojny stać się pierwszą linią frontu i punktem wyjścia do inwazji na kraje Europy Zachodniej... Bądź pierwszą rubieżą obronną. Stąd też względnie szybka odbudowa sił zbrojnych i silne kontyngenty wojsk radzieckich, pilnujące także porządku w kraju. Oprócz tego NRD miało być „oknem na świat”, swoistą wizytówką bloku wschodniego. Stąd też wielkie inwestycje w ten właśnie kraj, które powodowały, że był on najbogatszym z „demoludów”.  Widoczne to było zwłaszcza za rządów  Ericha Honeckera, który w czasie swojej kadencji starał się przekształcić NRD w kraj produkujący głównie drogie technologie.

Niepodzielną władzę w NRD dzierżyła partia SED (Niemiecka Socjalistyczna Partia Jedności), będąca odpowiednikiem polskiego PZPR. Oficjalne wzorce budowy państwowego ustroju opierały się na tych wprowadzonych w innych demoludach, stąd też utrzymywanie fasady demokratycznego systemu rządów, parlamentu i pozorów wolnego wyboru, czemu miały służyć kontrolowane przez państwo mniejsze partie, w praktyce bez znaczenia. Początkowo NRD posiadało prezydenta, którym był Wilhelm Pieck (1949-1960), po jego śmierci jednak doszło do powołania kolektywnego kierownictwa, jakim stała się Rada Państwa. Było to zjawisko względnie nietypowe, bowiem w większości państw bloku wschodniego rzeczywista władza spoczywała w rękach jednej osoby, zwykle sekretarza partii rządzącej. Kolektywny system rządów NRD utrzymywał się aż do zjednoczenia Niemiec. Wśród najważniejszych przewodniczących Rady Państwa należy wymienić Waltera Ulbrichta i Ericha Honeckera.

Porządek był kontrolowany przez słynną STASI, będącą zarówno urzędem bezpieczeństwa, jak i policją wewnętrzną/polityczną. Podobnie jak w w innych krajach, gospodarka NRD opierała się na systemie nakazowo – rozdzielczym, z kluczową rolą dużych, państwowych zakładów i gospodarstw rolnych.

Mimo formalnego zaawansowania NRD Niemcy Wschodni ciągle mieli świadomość swojego gorszego standardu życia i ograniczonej wolności słowa w stosunku do rodzin z Zachodu. W roku 1956 i 1968 w NRD doszło do masowych protestów i wystąpień, inspirowanych głównie przez młodzież i inteligencję. Były one jednak krwawo tłumione. Kres NRD przyniosła dopiero jesień ludów i upadek Muru Berlińskiego w 1989 roku.