W roku 60 p.n.e. został zawiązany pierwszy triumwirat Rzymski pomiędzy Pompejuszem Wielkim, Markiem Krassusem oraz Juliuszem Cezarem. Na mocy porozumienia, ten ostatni otrzymał zwierzchnictwo nad prowincjami w Galii. Było to celowe posunięcie Pompejusza, który uważał, że Cezar wraz ze swoimi wojskami nie poradzi sobie z trudną sytuacją wewnętrzną na tych obszarach.
Bitwa pod Alezją – Przyczyny
Juliusz Cezar przybył do Galii w roku 58 p.n.e., rozpoczynając tym samym serie kampanii, mających na celu pacyfikacje zbuntowanego regionu – sprowadzenie go pod Rzymską kontrolę. W ciągu kolejnych czterech lat wojska Cezara pokonywały kolejne galijskie plemiona. Jednak w latach 54 – 53 p.n.e., bunt w Galii zaczął się rozrastać, pozbawiając Cezara ok. jednej czwartej jego sił. Ze względu na upadek pierwszego triumwiratu oraz intryg panujących w samym Rzymie, został odcięty od posiłków przybywających z Rzymu.
W roku 52 p.n.e. Galijskie plemiona zrozumiały, że jeśli chcą zwyciężyć Rzymskiego najeźdźcę, muszą połączyć swoje siły. Dochodzi do spotkania przywódców plemion Galijskich, na którym Wercyngetoryks z Awernii staje na czele zjednoczonych sił galijskich. Dochodzi to fali przemocy w Gali, w wyniku której giną nie tylko żołnierze rzymscy ale również osadnicy i kupcy. Cesar dowiedziawszy się o pogarszającej się sytuacji w Galii zmobilizował armię, z którą przeszedł przez ośnieżone Alpy, aby uderzyć na buntowników.
Bitwa pod Alezją – Przebieg
Alezja była położona na wzgórzu, otoczona dolinami rzecznymi, co umożliwiało przyjęcie silnej pozycji obronnej. Po przybyciu na miejsce – zamiast zaatakować miasto, w którym przebywał Wercyngetoryks wraz ze swoimi silami, zdecydował się na oblężenie miasta. W celu odcięcia go od pomocy, kazał wybudować fortyfikacje. Była to konstrukcja zawierająca skomplikowany zestaw ścian, wieżyczek oraz serie pułapek.
Wercyngetoryks wiedząc o zamierzeniach Cezara, przeprowadził kilka ataków na jeszcze niedokończoną fortyfikacje. Jednak były to zbyt małe siły aby zdołały dać opór rzymskim wojską. Cześć sil galijskich przedostała się za zabudowania rzymskie. Kompleks fortyfikacji został ukończony w przeciągu trzech tygodni, odcinając tym samym miasto od dostaw żywności.
Pozostawieni samym sobie mieszkańcy Alezji, w tym kobiety i dzieci, cierpiący głód udali się pod fortyfikacje prosząc Cesara o pomoc. Ten jednak jedyne co uczynił, to rozkazał aby zabezpieczyć bardziej główną bramę zabudowań.
Właściwa bitwa rozpoczęła się 30 września, kiedy to z drugiej strony fortyfikacji nadjechała kawaleria galów pod wodzą Commiusa. Teraz zabudowania rzymskie mogły być atakowane z dwóch stron. Przez dwa dni Galowie próbowali przebić się i złamać linie nieprzyjaciela, jednak bez większych sukcesów.
Ostatecznie kawaleria rzymska otoczyła wojska galów, a sam Cesar poprowadził natarcie na nieprzyjaciela z ok. sześcioma tysiącami swoich ludzi. Złapani między dwoma napierającymi siłami, wojska galijskie poniosły druzgocącą porażkę. Następnego dnia, po zakończonej bitwie, Wercyngetoryks poddał się i oddał się w ręce zwycięskiego Juliusza Cezara.
Bitwa pod Alezją – Skutki
Po stronie Rzymu straty wyniosły ok. 12800 zabitych i rannych. Po stronie galów liczba zabitych i rannych mogła sięgać nawet do 250 tysięcy oraz ok. 40 tysięcy pojmanych. Zwycięstwo w Alezji zapewniło Rzymowi pełnie władzy w prowincjach Galijskich. Dzięki wygranej bitwie Cezar okrył się wielką chwałą. Senat zarządził 20 dni świąt za wielkie zwycięstwo, odmawiając jednak Cezarowi triumfalnego pochodu przez Rzym (triumfu). W rezultacie napięcia polityczne rosły, co ostatecznie doprowadziło do wojny domowej.