Działalność górnicza wywiera silny (przeważnie niekorzystny) wpływ na środowisko przyrodnicze. Wpływ ten zaznacza się na różny sposób i zależny jest od skali przedsięwzięcia (mniejszy w przypadku lokalnej kopalni piasku, większy w przypadku np. kopalni wegla brunatnego) i charakteru wydobycia (kopalnia odkrywkowa, czy głębinowa). Najważniejsze skutki to:
1. Zajmowanie obszaru (najczęściej użytków rolnych, nierzadko cennych) pod budowę kopalni i dróg dojazdowych. W przypadku kopalń węgla brunatnego zajmują one nawet kilkaset hektarów.
2. Zmiany rzeźby terenu (i szerzej krajobrazu) - silniej widoczne w przypadku kopalni odkrywkowych. Z powierzchni odkrywki zdzierane są roślinność i pokrywa glebowa i w miarę wydobycia kopaliny i skały płonnej powstaje rozległe i głębokie zagłębienie terenowe.
Najgłębszą kopalnią odkrywkową na świecie jest odkrywka kopalni miedzi Bingham Canyon w Utah w USA (prawie 1 km głębokości). Wydobyta z odkrywki (ale też z kopalni głębinowej) skała płonna składowana jest na zwałowiskach/hałdach. Góra Kamieńska powstała w latach 1977-93 jako zwałowisko zewnętrzne Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów. Składa się ona z 1350 mln m3 skał i sięgając wysokości 386 m n.p.m. jest najwyższym wzniesieniem Polski Środkowej. W obszarach silnego rozwoju górnictwa głębinowego (np. na Górnym Śląsku) pojawiają się deformacje terenu a nawet zapadliska. Pozyskanie surowców skalnych metodą strzałową może też uaktywniać osuwiska.
3. Hałas i zanieczyszczenie powietrza jest często efektem wydobycia i kruszenia kamienia użytkowego (pozyskania go metodą strzałową – generuje hałas i zanieczyszczenia pyłowe). Zanieczyszczenia powietrza są też emitowane przez maszyny górnicze i samochody wywożące urobek. Zwałowiska zewnętrzne (hałdy) nie porośnięte roślinnością też mogą być źródłem zanieczyszczeń pyłowych wywiewanych przez wiatr.
4. Zmiana stosunków wodnych i zanieczyszczenie wód – odwodnienie odkrywek oraz chodników i szybów kopalni głębinowych powoduje powstanie lejów depresyjnych, czyli obszarów z obniżonym zwierciadłem wód podziemnych. Lej depresyjny wokół Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów ma rozmiary ok. 10 km na ok. 30 km.
Powstanie leja depresyjnego może spowodować wysychanie lub zmniejszenie wydajności przydomowych studni, zanik wilgociolubnych zbiorowisk roślinnych (np. olsów i wilgotnych łąk) oraz przesuszenie gleby i spadek plonów.
W Jastrzębiu na Górnym Śląsku rozwój górnictwa węgla kamiennego spowodował zanik złóż solanki, będącej podstawą rozwoju tamtejszego uzdrowiska.
Wody kopalniane (i wody przesączające się z hałd) mogą zanieczyszczać też wody powierzchniowe. Wody z kopalni węgla kamiennego i brunatnego mają obniżone pH (są kwaśniejsze od wód powierzchniowych), podwyższoną zawartość związków żelaza i siarczanów. Są też często znacznie zasolone.
Niektóre prymitywne metody pozyskiwania metali mogą silnie zanieczyszczać wody powierzchniowe (np. metoda amalgatowa stosowana jeszcze w Amazonii w pozyskiwaniu złota ze złóż aluwialnych/rzecznych powoduje zniszczenie życia w rzekach przez związki rtęci).
5. Nie tylko transport ropy naftowej, ale również jej wydobycie ze złóż podmorskich może spowodować zniszczenie ekosystemu morskiego i nadbrzeżnego przez węglowodory w sytuacji awarii platformy wiertniczej (np. eksplozja zanurzalnej platformy wiertniczej Deep Horizon na Zat. Meksykańskiej w 2010 roku spowodowała zanieczyszczenie wód samej zatoki i jej brzegów, co obniżyło zyski lokalnych rybaków i sektora turystycznego).
6. Działalność górnicza dotyka też bezpośrednio człowieka. Z rozwojem kopalń (zwłaszcza odkrywkowych) wiąże się też niszczenie zabudowy oraz infrastruktury drogowej i innej.
Po zaprzestaniu eksploatacji surowców (a czasami jeszcze w jej trakcie) podejmowana jest rekultywacja przekształconych terenów (często kosztowna i długotrwała). W niektórych obszarach udana rekultywacja zwiększa atrakcyjność środowiska i jego georóżnorodność. Po zaprzestaniu wypompowywania wód z odkrywek wypełnia je woda, tworząc malownicze zbiorniki wodne (np. zalew w dawnym kamieniołomie w krakowskim Zakrzówku). Dawne kamieniołomy zaś mają duży walor poznawczy. Np. w kieleckich kamieniołomach (Wietrznia, Kadzielnia, Ślichowice) można zapoznać się z ciekawymi strukturami geologicznymi i skamieniałościami.