Surowce energetyczne napędzają gospodarkę. Stąd są surowcami o znaczeniu strategicznym dla funkcjonowania państw. Ich powszechne wykorzystanie uczyniło też nasze życie łatwiejszym i bezpieczniejszym.
Polska gospodarka oparta jest na paliwach kopalnych (silniej niż w przypadku wielu innych państw Europy). W produkcji energii elektrycznej dominuje węgiel kamienny i brunatny (pochodzące głównie ze źródeł krajowych), z kolei transport zależny jest głównie od ropy naftowej, która niemal w całości pochodzi z importu. Coraz większe znaczenie jako paliwo samochodowe oraz w ogrzewaniu zyskuje gaz ziemny.
Udział paliw kopalnych w wytwarzaniu energii pierwotnej w Polsce wynosi ok. 94%, w tym udział węgla kamiennego i brunatnego 56%, ropy naftowej 25% i gazu ziemnego 13%.
W produkcji energii elektrycznej dominacja węgli kopalnych jest jeszcze bardziej widoczna – 88% produkcji energii elektrycznej pochodzi z węgla (w tym ok. 2/3 z węgla kamiennego i ok. 1/3 z węgla brunatnego). Ok. 3% energii elektrycznej pochodzi ze spalania gazu ziemnego i 2% ze spalania ropy naftowej. Pozostałe 7% to energia elektryczna produkowana ze źródeł odnawialnych (najwięcej ze spalania biomasy).
Udokumentowane zasoby geologiczne węgla kamiennego w Polsce wynoszą >45, mld ton, z czego ok. 37% jest zagospodarowane. W Polsce węgiel kamienny wydobywany jest w zagłębiach: górnośląskim i lubelskim (do początku lat 90.tych XX wieku wydobycie prowadzone było też w zagłębiu dolnośląskim/wałbrzyskim).
W 2011 roku wydobyto w Polsce ok. 76,5 mln ton węgla kamiennego (jeszcze w połowie lat 90.tych wydobywano ok. 135 mln ton, a w roku 1980 ponad 190 mln ton). W ostatnich 10 latach wrósł też import węgla kamiennego do Polski. W 2911 roku wyniósł on prawie 15 mln ton węgla. Większość wydobywanego węgla kamiennego zużywana jest w kraju, tylko ok. 7 mln ton trafiło w 2011 roku na eksport (w 2005 roku jeszcze ok. 19,4 mln ton). Węgiel kamienny dzięki dość dużej kaloryczności można przewozić na duże odległości. Jest więc on głównym paliwem w elektrociepłowniach i wielu elektrowniach zawodowych (tych zlokalizowanych nad dużymi rzekami – w Połańcu, Kozienicach, Opolu i kilku innych), jak również jest paliwem spalanym w celach ogrzewczych w wielu komunalnych i indywidualnych piecach ciepłowniczych.
Udokumentowane złoża węgla brunatnego wynoszą 19,8 mld ton, z czego zasoby zagospodarowane to ok. 8,5%. Pokłady węgla brunatnego występują w Polsce niżowej, głównie zachodniej i centralnej. Główne obszary wydobycia węgla brunatnego w Polsce to: okolice Turoszowa (południowo-zachodni kraniec Polski), Konina oraz Bełchatowa.
W 2011 roku wydobyto w Polsce prawie 63 mln ton węgla brunatnego (największe wydobycie osiągnięto w roku 1988 - ok. 73 mln ton).
Węgiel brunatny charakteryzuje się dużo mniejszą kalorycznością niż węgiel kamienny. Dlatego w mniejszym stopniu opłaca się go przewozić na duże odległości i niemal w całości spalany jest i przerabiany na energię elektryczną w elektrowniach zlokalizowanych w sąsiedztwie kopalń.
Udokumentowane i zagospodarowane zasoby geologiczne ropy naftowej w Polsce wynoszą 25 mln ton. Złoża ropy naftowej położone są w Karpatach (w obniżeniu Dołów Jasielsko-Sanockich na wschód od Gorlic) – jest to jeden z najstarszych na świecie regionów wydobycia ropy naftowej. Złoża te są obecnie na wyczerpaniu. Większe znaczenie mają współcześnie złoża zlokalizowane na Niżu Polskim, w tym zwłaszcza złoża zlokalizowane na pograniczu województw: lubuskiego i zachodniopomorskiego (złoże BMB (Baranówko-Mostko-Buszewo) oraz na pograniczu województw: lubuskiego i wielkopolskiego (złoża w Lubiatowie i Grotowie). Duże (jak na Polskę) są też zasoby podmorskich złóż B3 i B8, zlokalizowane na północ od Władysławowa, eksploatowane przez platformy firmy Petrobaltic.
Zużycie ropy naftowej w Polsce w 2011 roku wynosiło prawie 24,5 mln ton; z importu pochodziło ponad 97% ropy naftowej zużywanej rocznie w naszym kraju.
Jest ona wykorzystywana gł. do produkcji paliw płynnych oraz oleju opałowego wykorzystywanego w niektórych piecach ciepłowniczych (oraz w przemyśle petrochemicznym).
Gaz ziemny często towarzyszy złożom ropy naftowej. Jego udokumentowane zasoby w Polsce oceniane są na 145 mld m3 (z tego 121 mld m3 to złoża zagospodarowane). Złoża gazu ziemnego położone są w Karpatach oraz w zapadlisku przedkarpackim (począwszy od Pławowic i Raciborska w okolicach Krakowa na zachodzie, aż po Przemyśl i Lubaczów na wschodzie). Złoża te są w dużym stopniu wyczerpane. Większe znaczenie mają złoża zlokalizowane na Niżu Polskim. Duże zasoby tego surowca są stwierdzone (i częściowo eksploatowane) w dolinie Baryczy (od Grochowisk nad Odrą aż po Bogdaj-Uciechów), w Wielkopolsce na zachód, południowy zachód i południe od Poznania (od Nowego Tomyśla i Zbąszynia przez Kościan po Radlin) oraz na Pomorzu Zachodnim, m.in. w Maszewie i Międzyzdrojach. Problemem jest zaazotowanie niektórych złóż gazu ziemnego, obniżające jakość pochodzącego z nich gazu.
Wydobycie gazu ziemnego w Polsce wynosiło w 2011 roku ponad 5 900 mln m3. Pokrywa ono obecnie zużycie roczne w około 30%.
Gaz ziemny jest coraz powszechniej stosowany w ogrzewnictwie (w indywidualnych piecach ciepłowniczych, ale i w większych ciepłowniach miejskich i osiedlowych) z racji dużej kaloryczności gazu i małej emisji zanieczyszczeń powietrza. Ma też zastosowanie w transporcie samochodowym (chociaż dużo mniejsze niż benzyna i olej napędowy produkowane z ropy naftowej) oraz w gospodarstwach domowych w piecykach łazienkowych i w przygotowaniu posiłków. Ostatnio zaczął też być lokalnie wykorzystywany w produkcji energii elektrycznej. Poza wykorzystaniem jako źródło energii jest też gaz ziemny surowcem np. w przemyśle nawozów azotowych.
Poza konwencjonalnymi złożami węglowodorów występują też na obszarze Polski (geologicznie w Niecce Brzeżnej na granicy platformy wschodnioeuropejskiej i platformy zachodnioeuropejskiej – Lubelszczyzna, Mazowsze, Pomorze) złoża łupków gazonośnych. Trwają obecnie prace poszukiwawcze służące ocenie zasobności opłacalności pozyskania gazu z łupków metodą szczelinowania hydraulicznego. Szacunki dotyczące wielkości zasobów gazu łupkowego w Polsce są bardzo się różnią. Wg informacji Państwowego Instytutu Geologicznego z 2012 roku może być to tylko 38 mld m3 lub nawet ponad 1,9 bln m3 gazu (najbardziej prawdopodobne są zasoby w przedziale 350-750 mld m3).
Nie prowadzi się obecnie w Polsce wydobycia pierwiastków promieniotwórczych. Po II Wojnie Światowej niewielkie ich ilości wydobywano w kilku kopalniach w Sudetach. Całe wydobycie wywożono do Związku Radzieckiego, wykorzystywano je jednak nie w produkcji prętów paliwowych elektrowni jądrowych ale w produkcji broni atomowej.
Wśród odnawialnych źródeł energii najwieksze znaczenie ma biomasa (ogrzewanie domów spalaniem drewna, biopaliwa samochodowe, biomasa jaako dodatek do wwegla w elektrowniach węglowych i in.), energia spadku wody (energetyka wodna) oraz eenergia wiatru (energetyka wiatrowa).