Odrębną grupę wśród państw rozwijających się (w kilku z nich standard życia i wielkość PKB są na tyle wysokie, że można zaliczyć je do krajów bardzo wysoko rozwiniętych - np. Katar) stanowią kraje naftowe. Są też wśród nich kraje wysoko rozwinięte (Arabia Saudyjska), umiarkowanie rozwinięte (Algieria), czy nawet słabo rozwinięte (Nigeria).
Ich gospodarka w dużym stopniu uzależniona jest od dochodów z eksportu ropy naftowej, gazu ziemnego i - do pewnego stopnia - produktów ropopochodnych (eksport tych produktów przynosi nawet >90% wartości eksportu). Wiele spośród tych państw należy do Organizacji Państw Producentów Ropy Naftowej (OPEC), utworzonej w 1960 roku.
Należą tu naftowe państwa położone nad zat. Perską: Arabia Saudyjska, Kuwejt, Bahrajn, Katar, Zjednoczone Emiraty Arabskie o raz położone dalej na północ Irak i Iran. Ropa naftowa i gaz ziemny stanowią ważne źródło dochodów również w północnoafrykańskich: Libii i Algierii oraz w Nigerii, Gabonie i Angoli nad Zat. Gwinejską, w dawnych republikach radzieckich: Azerbejdżanie, Kazachstanie i Turkmenistanie oraz w Wenezueli i Ekwadorze w Ameryce Południowej.
Eksport paliw stanowi też ważne źródło dochodu krajów rozwiniętych krajów uprzemysłowionych: Norwegii i Rosji.
Większość z tych państw to państwa rządzone autorytarnie (monarchie absolutne nad Zat. Perską, czy pozorne demokracje w Ameryce Łacińskiej– wybrani w wyborach prezydenci zwalczają tam opozycję). Stopień bogactwa ludności tych państw zależy od wielu czynników – długości okresu czerpania zysków ze sprzedaży surowców paliwowych (np. w Arabii Saudyjskiej od ponad 50 lat, w Angoli od ok. 10 lat), stabilności politycznej (w Iraku kraj został zniszczony przez wojnę z USA i ich sojusznikami oraz przez wojnę domową, podobnie zniszczona jest Angola, Iran dotknięty jest ograniczeniami w zakupie jego ropy przez wysoko rozwinięte państwa Ameryki Północnej i Europy w związku z polityką atomową rządzących Iranem ajatollahów).
Poniżej przedstawiono kilka wskaźników społecznych i gospodarczych wybranych państw naftowych: Iranu, Arabii Saudyjskiej, Kataru, Nigerii i Wenezueli.
Główne problemy rozwoju państw naftowych to groźba wyczerpania się zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego (lub znacznego spadku ich cen). Od wydobycia i sprzedaży tych surowców zalezą bowiem dochody tych państw.
Równocześnie struktura gospodarki oparta na eksporcie (i tylko czasami przetwarzaniu 1 surowca) nie generuje wielu miejsc pracy dla miejscowej ludności (w tym zwłaszcza młodzieży). Przy autorytarnych rządach i skrajnie nierównym podziale zysków ze sprzedaży surowców bitumicznych skutkuje to wzrostem niezadowolenia społecznego w tych krajach.
W przypadku krajów arabskich dużą część dochodów przeznacza się na zbrojenia (w związku z niepewnością polityczną regionu).