Ciśnienie atmosferyczne to nacisk, jaki wywiera powietrze na powierzchnię ziemi. Średnie ciśnienie atmosferyczne przy powierzchni ziemi na poziomie morza wynosi 1013 hPa. Podstawową jednostką ciśnienia w układzie SI jest paskal (1 Pa, a 100 Pa to 1 hPa). Jednostka ta odpowiada sile 1 N (niutona) naciskającej na powierzchnię 1 metra kwadratowego (1 m2). Linie łączące na mapie (np. mapie synoptycznej) punkty o tej samej wartości ciśnienia atmosferycznego noszą nazwę izobar.
Analiza przebiegu izobar na mapie synoptycznej pozwala wyróżnić kilka układów barycznych (układów izobar). Najważniejsze z nich to niż baryczny i wyż baryczny. Niż baryczny to taki układ, w którym najniższe ciśnienie atmosferyczne znajduje się w środku układu i wzrasta na zewnątrz od niego na wszystkie strony. Wyż baryczny to taki układ, w którym najwyższe ciśnienie atmosferyczne znajduje się w środku układu i maleje na zewnątrz od niego na wszystkie strony.
Pogoda wyżowa charakteryzuje się słabym wiatrem i brakiem opadów. Wynika to z tego, że w wyżu obserwujemy osiadanie powietrza (ruch w dół). Latem jest zwykle bezchmurna i upalna, z dużą dobową amplitudą temperatury powietrza. W zimie może występować albo pogoda bezchmurna i mroźna albo pochmurna, mglista i dużo cieplejsza (tzw. zgniły wyż).
Z pogodą niżową wiąże się występowanie opadów. Powstają one na skutek ochładzania się powietrza w trakcie ruchu do góry wzdłuż powierzchni frontów atmosferycznych. Fronty atmosferyczne są wąskimi strefami przejściowymi rozdzielającymi dwie masy powietrza różniące się temperaturą i wilgotnością powietrza. Rozróżniamy dwa główne rodzaje frontów meteorologicznych.
Front ciepły tworzy się wtedy, gdy cieplejsza i lżejsza masa powietrza nasuwa się na masę chłodną. Oznaką jego zbliżania się jest pojawienie się wysokich chmur cirrus z gatunku uncinus (w kształcie płozy sań), które przechodzą w zasłonę mlecznych chmur cirrostratus. Z czasem znika tarcza słoneczna przesłonięta chmurami altostratus i nimbostratus. Początkowo pada z nich mżawka, która stopniowo przechodzi w ciągły opad o umiarkowanym natężeniu. Prędkość przemieszczania się frontu ciepłego jest niewielka (kilkadziesiąt km/dobę). Dlatego opad może utrzymywać się nawet kilka dni. Na mapach synoptycznych front ciepły oznaczany jest czerwoną linią z półkolami.
Po przejściu linii frontu nad danym obszarem przestaje padać, wiatr słabnie, jego kierunek zmienia się na bardziej południowy i znajdujemy się w masie powietrze ciepłego. W tej ciepłej masie powietrza tworzą się mgły i niskie chmury warstwowe.
Front chłodny tworzy się, gdy chłodniejsza i gęstsza masa powietrza wypiera masę powietrza ciepłego do góry. Przed nadejściem frontu chłodnego znajdujemy się w ciepłej masie powietrza. Zwiastunem frontu chłodnego mogą być chmury altocumulus. Sam front ma charakter frontu burzowego. Wypychanie ciepłej masy powietrza ku górze jest ruchem gwałtownym, dlatego tworzą się chmury kłębiaste, w tym zwłaszcza cumulonimbus. Wiążą się z nim intensywne, krótkotrwałe (do kilku godzin) opady połączone z burzą. Koniec burzy oznacza również przejście frontu chłodnego nad danym miejscem. Poprawia się wówczas widoczność, spada temperatura na skutek napływu chłodniejszej masy powietrza i zmienia się kierunek wiatru. W chłodniejszym powietrzu nad rozgrzanym podłożem rozwija się konwekcja i tworzą się chmury cumulus. Na mapach synoptycznych front chłodny oznacza się niebieską linią z trójkątami.
Jako, że front chłodny przemieszcza się szybciej od ciepłego, czasami spotykają się one ze sobą i dochodzi do wypchnięcia cieplejszego i lżejszego powietrza do góry przez powietrze chłodne (do okluzji). Powietrze chłodne przed frontem ciepłym i powietrze chłodne za frontem chłodnym zazwyczaj mają różną temperaturę. Dlatego rozdziela je wtórny front zokludowany. Zachmurzenie na tym froncie jest mieszane, złożone z rodzajów chmur typowych dla obu rodzajów frontów. Na mapach synoptycznych front zokludowany oznacza się fioletową lub brązową linią z naprzemiennie umieszczanymi trójkątami i półkolami.