DNA- budowa, funkcje
DNA – kwas deoksyrybonukleinowy to chemiczny nośnik informacji genetycznej. W komórkowym DNA znajduje się informacja dotycząca natury komórki jej wzrostu, podziału oraz biosyntezy enzymów i innych białek potrzebnych do jej funkcjonowania. Zgodnie z modelem Watsona-Cricka DNA to dwie nici polinukleotydowe skręcone wokół siebie w podwójną helisę. Nici te są utrzymywane wiązaniami wodorowymi oraz biegną w przeciwnych kierunkach. Wiązania wodorowe w DNA występują między specyficznymi parami zasad.
Adenina (A)-Tymina (T) , Guanina (G) –Cytozyna (C)
Nici tworzące podwójną helisę są wobec siebie dopełniające a nie identyczne (są komplementarne). Gdy w jednej z nici pojawia się zasada A naprzeciwko niej w nici drugiej występuje zasada T, tworząc wiązania wodorowe wg schematu powyżej. Podobnie gdy w jednej z nici pojawi się zasada A naprzeciwko niej w drugiej nici występuje zasada T. Dwie komplementarne nici zwijają się w podwójną helisę.
Podwójna helisa DNA ma ściśle określone wymiary:
- Grubość – 2.0 nm
- Wysokość skrętu 3.4 nm
- Długość pełnego skrętu 10 par zasad
- Duża bruzda ma szerokość 1.2 nm
- Mała bruzda ma szerokość 0.6 nm
Rysunek na podstawie „http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Difference_DNA_RNA-EN.svg”
Występowanie w budowie DNA bruzd jest bardzo ważne ponieważ obie są potencjalnymi centrami donorowymi i akceptorowymi wiązań wodorowych. Wiele cząsteczek zawierających plaskie ugrupowania aromatyczne ma zdolność wcinania się w strukturę DNA (interkalacji) poprzez bruzdy podwójnej helisy. Taki mechanizm jest powszechnie uważany za przyczynę kancerogenności niektórych cząsteczek.