Spermatogeneza to złożony wieloetapowy proces, który prowadzi do powstanie męskich gamet – haploidalnych plemników. Zachodzi w kanalikach nasiennych jąder, w komórkach macierzystych 2n. Spermatogenezie towarzyszą podziały na poziomie mitotycznym i mejotycznym.
Przebieg:
W spermatogenezie możemy wyróżnić dwa zasadnicze etapy:
1. spermatocytogenezę – okres podziałów komórkowych, w czasie którego z komórek macierzystych powstają spermatocyty:
• spermatogonia, czyli niedojrzałe komórki rozrodcze dzielą się wielokrotnie. W wyniku tych podziałów mitotycznych powstają liczne diploidalne spermatogonia, z których część wzrasta i przekształca się w spermatocyty I rzędu.
• Spermatocyty I rzędu przechodzą I podział mejotyczny, zwany redukcyjnym, który zmniejsza o połowę ich liczbę chromosomów. W efekcie tego podziału powstają haploidalne spermatocyty II rzędu.
• Spermatocyty II rzędu przechodzą II podziała mejotyczny i przekształcają się w spermatydy.
2. spermiogenezę – okres, w którym dochodzi do przekształcenia się spermatyd w plemniki.
 |
| Schemat powstawania męskich komórek rozrodczych/ Mateusz Rutkowski (04.2007)/ commons.wikimedia.org |
Dojrzały plemnik składa się z:
• główki – zawiera jądro komórkowe z materiałem genetycznym; na czubku główka zaopatrzona jest w akrosom (czapeczkę), który zawiera enzymy hydrolityczne rozpuszczające otoczkę i błonę komórki jajowej, co umożliwia wniknięcie plemnika do jej wnętrza w czasie zapłodnienia
• wstawki – zawiera mitochondria, w których powstaje energia niezbędna do poruszania się.
• witki – posiada kurczliwe włókna tubulinowe, które umożliwiają wykonanie ruchu, a tym samym poruszanie się plemnika