Lipidy (tłuszczowce) zbudowane są głównie z węgla, tlenu i wodoru. Są to związki organiczne nierozpuszczalne w wodzie, a rozpuszczalne w rozpuszczalnikach organicznych (m.in. w alkoholach, chloroformie i eterze).
Klasyfikacja lipidów:
1. Lipidy proste
• Tłuszcze właściwe
• Woski
2. Lipidy złożone
• Fosfolipidy
• Glikolipidy
3. Lipidy izoprenoidowe
• Steroidy (cholesterol, hormony płciowe)
• Karotenoidy (karoten, ksantofil)
Tłuszcze proste powstają po połączeniu alkoholu z kwasami tłuszczowymi.
Tłuszcze właściwe są estrami wyższych kwasów tłuszczowych i glicerolu.
Schemat budowy tłuszczów właściwych
Możemy podzielić je na:
• tłuszcze zwierzęce, które zazwyczaj mają konsystencję stałą (są estrami nasyconych kwasów tłuszczowych)
![]() |
Masło jest tłuszczem zwierzęcym |
• tłuszcze roślinne, które mają konsystencję ciekłą (są estrami nienasyconych kwasów tłuszczowych)
![]() |
Oliwa jets tłusczem roślinnym/ Lemone (30.03.2006)/ commons.wikimedia.org |
Woski są estrami wyższych kwasów tłuszczowych i długołańcuchowych alkoholi jednowodorotlenowych. Woski pokrywają włosy, pióra i skórę zwierząt oraz liście i owoce roślin.
Tłuszcze złożone powstają po połączeniu alkoholu z kwasami tłuszczowymi i z innymi związkami chemicznymi.
Fosfolipidy zawierające w swoim składzie resztę fosforanową budują błony komórkowe. Cząsteczka fospolipidu ma hydrofilowo-hydrofobowy charakter, dlatego w cząsteczkach wody łączy się w struktury przypominające micele, zwane dwuwarstwą lipidową.
![]() |
Samoorganizacja fosfolipidów: sferyczne liposomy, micele i dwuwarstwa lipidowa |
Glikolipidy zawierające w swoim składzie składnik cukrowy.