I prawo Mendla zwane prawem czystości gamet brzmi:
W gametach allele tego samego genu wzajemnie się wykluczają, co znaczy że do gamety przechodzi tylko jeden allel danego genu.
Zanim Mendel sformułował to prawo, przeprowadził eksperyment, do którego użył dwóch odmian grochu różniących się jedną cechą: barwą kwiatów. Skrzyżował ze sobą groch o kwiatach czerwonych z grochem o kwiatach białych (przeniósł pyłek z odmiany białej na odmianę czerwoną). Rośliny te należały do lini czystych. W pierwszym pokoleniu (F1) wszystkie rośliny miały czerwoną barwę kwiatów. Następnie, w wyniku samozapylenia powstało pokolenia F2, w którym obok roślin o kwiatach czerwonych pojawiły się rośliny o kwiatach białych. Stosunek ten wynosił 3:1, co oznacza, że spośród czterech kwiatów trzy były czerwone, a jeden biały. Następnie, aby stwierdzić, czy płeć ma wpływ na dziedziczenie barwy kwiatów Mendel odwrócił kierunek krzyżówki (przeniósł pyłek z odmiany czerwonej na białą). Identyczne jak poprzednio wyniki, utwierdziły go w przekonaniu, że każdy z rodziców przekazuje cechy swojemu potomstwu a badana cecha nie zależy od płci.
P: AA x aa
G: A, A, a, a
F1: Aa
F2: Aa x Aa
G: A, a, A, a
G/G |
A |
a |
A |
AA czerwone |
Aa czerwone |
a |
Aa czerwone |
aa białe |
P – rodzice, F1- pokolenie pierwsze, G - gamety
AA – kwiaty czerwone, aa – kwiaty białe
Fenotypowo: 3:1
Genotypowo: 1:2:1
![]() |
Dziedziczenie barwy kwiatów u grochu Pisum sativum: P – pokolenie rodzicielskie, |
Wnioski:
• Istnieją „zawiązki materialne” (odpowiadające dzisiejszym genom), które determinują określone cechy.
• Groch ma dwa rodzaje zawiązków materialnych (odpowiadające dzisiejszym allelom) warunkujące barwę – jeden odpowiada za barwę czerwoną (A), a drugi białą (a).
• Zawiązki cech (allele) nie są równocenne:
Allel A jest dominujący, a allel a jest recesywny, co oznacza, że biała barwa jest maskowana przez czerwoną.
• W czasie tworzenia gamet allele segregują niezależnie (rozdzielają się w ten sposób, że do każdej gamety dostaje się tylko jeden allel z danej pary, w tym wypadku A lub a).