Grzyby nie tworzą tkanek ani narządów. Niektóre z nich są organizmami jednokomórkowymi (droższe). Większość ma plechowate ciało zwane grzybnią.
Grzybnia zbudowana jest ze strzępek, czyli nitkowatych struktur wypełnionych cytoplazmą, w której krążą organelle komórkowe.
Strzępki grzybni/TheAlphaWolf (02.04.2006)/commons.wikimedia.org |
Komórki grzybów nie zawierają plastydów. Posiadają natomiast jądro komórkowe i wszystkie inne elementy (ścianę i błonę komórkową, mitochondria, rybosomy, aparat Golgiego, retikulum śródplazmatyczne, wakuolę i lizosomy) charakterystyczne dla organizmów eukariotycznych. Ściana komórkowa zbudowana jest najczęściej z chityny (wielocukier zawierający grupy aminowe), rzadziej z celulozy. W odróżnieniu od roślin powszechnie magazynujących skrobię podstawowym materiałem zapasowym gromadzonym w cytoplazmie są tłuszcze i glikogen.
Typy strzępek:
W zależności od liczby jąder i obecności ścian poprzecznych możemy wyróżnić dwa podstawowe typy strzępek:
1. strzępka komórczakowa – jest wielojądrowa (liczne jądra w obrębie jednej „komórki”), występuje np. u pleśniaka;
2. strzępka wielokomórkowa – zawiera wiele jąder, które są oddzielone od siebie przegrodami porzecznymi zawierającymi centralnie położone otwory, występuje np. u pędzlaka;
W obrębie strzępki wielokomórkowej wyróżnić możemy:
• strzępkę jednojądrową, która zawiera po jednym haploidalnym jądrze w każdym pojedynczym segmencie;
• strzępkę dwujądrową (dikariotyczną), która zawiera dwa haploidalne jądra sprzężone w każdym segmencie;
W zależności od ułożenia strzępek wyróżnić możemy:
1. grzybnię luźną – zbudowaną z luźnych, rozgałęzionych strzępek (struktura ta przypomina watę);
2. grzybnię zbitą (plektenchymatyczną) – zbudowaną z ciasno ułożonych, zlepionych i splecionych ze sobą strzępek; grzybnia ta tworzy owocniki (struktury zawierające zarodniki) o kształtach i barwie charakterystycznych dla poszczególnych gatunków grzybów.
Podstawczaki mają owocniki najczęściej w kształcie kapelusza (grzyby kapeluszowe), workowce wykształciły bardziej zróżnicowane owocniki (kuliste, miseczkowate, uszkowate i wiele innych).
![]() |
Owocniki zamknięte purchawki chropowatej/MarkusHagenloche (15.01.2006)/ commons.wikimedia.org |
Ponieważ kapeluszowe są najbardziej znanymi przedstawicielami grzybów, poniżej omówiona zostanie ich budowa.
Budowa grzyba kapeluszowego:
Ciało grzyba kapeluszowego, czyli grzybnia zbudowane jest ze strzępek (długich nitek plazmatycznych). W podłożu strzępki tworzą luźną, rozgałęzioną sieć natomiast w części nadziemnej – owocniku są mocno zbite i splecione ze sobą. W skład owocnika wchodzi trzonek i położony na nim centralnie kapelusz. Po spodniej stronie kapelusza znajduje się hymenofor i jego zewnętrzna warstwa rodzajna (hymenium), w której formują się zarodniki. Hymenofor może być blaszkowaty lub rurkowaty.
![]() |
Budowa grzyba kapeluszowego/Tomasz Świdziński (15.06.2005)/commons.wikimedia.org |