Grzyby mogą rozmnażać się na zarówno bezpłciowo jak i płciowo.
Rozmnażanie bezpłciowe:
1. przez podział komórki macierzystej na dwie komórki potomne (u grzybów jednokomórkowych);
2. przez pączkowanie, gdzie nowy osobnik powstaje przez odpączkowanie od osobnika macierzystego – jest więc jego kopią (u grzybów jednokomórkowych);
3. przez fragmentację grzybni, czyli jej rozpad na mniejsze kawałki (u grzybów wielokomórkowych);
4. przez zarodniki, które produkowane są przez strzępkę haploidalną w procesie mitozy (mitospory) albo powstają przez podział mejotyczny (mejospory), któremu ulega jądro zygotyczne (wytworzone po kariogamii); wyróżniamy następujące typy zarodników:
• zarodniki sporangialne powstają na końcach haploidalnych strzępek w sporangiach (kulistych zarodniach) w wyniku podziałów mitotycznych; wysypują się po rozerwaniu ścianki zarodni (są mitosporami);
• zarodniki konidialne powstają na końcach haploidalnych strzępek przez odcięcie ich fragmentu; zazwyczaj posiadają jedno jądro komórkowe (są mitosporami);
• zarodniki workowate zwane askosporami powstają po 8 w workowatej zarodni, czyli worku w wyniku podziału mejotycznego (a następnie mitotycznego) jądra zygotycznego; występują u workowców (są mejosporami);
![]() |
Worek smardza wyniosłego zawierający askospory/Peter G Werner(13.05.2008)/ |
• zarodniki podstawkowe zwane bazydiosporami powstają po 4 na tzw. podstawce (która jest organem homologicznym do worka) w wyniku podziału mejotycznego jądra zygotycznego, występują u podstawczaków (są mejosporami);
![]() |
Strzępki grzybni (niebieskie) i wyrastające z nich dwie podstawki (czerwone) z bazydiosporami (zielone)/ |
5. dodatkowo porosty mogą rozmnażać się przez wyrostki (cienkie i kruche odgałęzienia, które odłamują się od plechy) i urwistki (jedna lub kilka komórek glonów otoczone kilkoma strzępkami grzybów, które wydostają się z wnętrza plechy po pęknięciu powierzchni porostu);
Rozmnażanie płciowe:
Grzyby rozmnażają się płciowo na drodze gamii, do której zaliczamy następujące odmiany:
1. gametogamia – polega na łączeniu się haploidalnych gamet i wytworzeniu zygoty; występuje u skoczków;
2. gametangiogamia – polega na łączeniu się całych gametangiów (które mogą ale nie muszą być zróżnicowane na lęgnie i plemnie); występuje u wyspecjalizowanych skoczków, sprzężniowych i workowców;
3. somatogamia – polega na łączeniu się dwóch haploidalnych strzępek (określanych jako strzępka + i strzępka – ) należących do dwóch różnych osobników; jest wynikiem redukcji gamet i gametangiów; występuje u podstawczaków;
W cyklu rozwojowym workowców i podstawczaków po gametangiogami (u pierwszych) lub somatogami (u drugich) dochodzi najpierw do plazmogamii a potem do kariogamii.
Plazmogamia – polega na zlaniu się cytoplazmy plemni i lęgni (workowce) lub cytoplazmy połączonych strzępek (podstawczaki) i utworzeniu fazy jąder sprzężonych (jądra ustawiają się razem dwójkami ale nie łączą się ze sobą – tworzą strzępkę dikariotyczną).
Kariogamia – polega na zlaniu się jąder sprzężonych w hymenium (warstwie rodzajnej), czyli wydzielonej części owocnika; wyłania się jądro zygotyczne, z którego w wyniku podziału mejotycznego powstają haploidalne mejospory (askospory u workowców, bazydiospory u podstawczaków).