Monarchia elekcyjna
Monarchia elekcyjna to forma monarchii, która odróżnia się od innych typów monarchii tym, że każdorazowa głowa państwa obejmuje swój urząd poprzez elekcję (wybór) uprawnionych do tego organów lub osób (grupę elektorów).
W przypadku elekcji występuje szereg różnic – mogą one dotyczyć w pierwszej kolejności kandydata do władzy, z drugiej strony mogą odnosić się do grona elektorów dokonujących wyboru, wreszcie także trybu obieralności.
Wymogi dotyczące kandydata do tronu koncentrują się przede wszystkim na kwestii wyboru grona, z którego będzie on wybierany – w tym wypadku elekcji można dokonać spośród członków jednego rodu (dynastii) bądź z grona przedstawicieli rodów możnowładczych albo obcych dynastii, wreszcie spośród szerokiego grona obywateli.
Podobna sytuacja zachodzi w odniesieniu do elektorów – zasięg uprawnionych do wyboru monarchy może ograniczać się wyłącznie do wąskiego grona osób pełniących ważne funkcje w państwie bądź sprawujących określone godności (np. kolegium kardynalskie, 7 elektorów Rzeszy, arcybiskupi, kasztelanowie), grupa może również być trochę rozszerzona, kiedy prawo wyboru przysługuje przedstawicielom najważniejszej, wyższe warstwy społeczeństwa – arystokracji, możnowładztwu (albo instytucjom będącym reprezentantem tej grupy), w ostatnim wypadku grono elektorów jest znacznie poszerzone bądź prawie nieograniczone (prawo wyboru ma lud, który utożsamia się tutaj np. ze zgromadzeniem szlachty czy wojowników).
Monarchia dziedziczna (dynastyczna)
Monarchia dziedziczna, zwana także dynastyczną, charakteryzuje się tym, że władza przechodzi z rąk do rąk w ramach jednej dynastii panującej (z reguły przekazywana jest z ojca na syna). Ten typ monarchii posiada trochę mniejszy stopień skomplikowania, bowiem liczą się tu tylko formalne regulacje, kto z danej dynastii ma zostać następcą monarchy. Najczęściej spotykanymi zasadami dziedziczenia w tej sytuacji są: 1. możliwość lub jej brak obejmowania tronu przez potomków płci żeńskiej; 2. dopuszczenie lub wykluczenie zasiadania na tronie potomków pochodzących ze związków nieformalnych, czyli dzieci z tzw. nieprawego łoża; 3. wykluczenie praw niektórych pojedynczych członków dynastii lub całych gałęzi rodu, np. ze względów religijnych (w dawniejszych czasach często warunkiem zasiadania na tronie było przyjęcie określonego wyznania).
W przypadku dziedziczenia władzy często stosowano zasadę primogenitury, czyli pierwszeństwa najstarszego syna (a w razie jego śmierci przechodzenia korony na pozostałych członków dynastii zgodnie z ustalonym porządkiem).