Pastwo unitarne charakteryzuje się jednolitą strukturą prawno-administracyjną, ponadto nie występują w nim terytoria mające odrębny czy autonomiczny charakter. Również władza (wykonawcza, ustawodawcza oraz sądownicza) ma jednolity charakter. W państwie jednolitym kontrolę nad całością kraju sprawują organy ogólnopaństwowe, którym podporządkowane są jednostki niższego szczebla – dotyczy to zwłaszcza jednostek podziału terytorialnego podlegających pod względem politycznym wyższym organom.
Jednolity charakter państwa unitarnego przejawia się w istnieniu jednego obywatelstwa, nadrzędnego systemu prawa i organów jego tworzenia, a także jednostek sądowych. Przykładem takich państw są: Polska, Dania oraz Szwecja. Wyróżniamy dwa rodzaje państw unitarnych: scentralizowane oraz zdecentralizowane.