Idea Europejskiego systemu walutowego powstała w odpowiedzi na wahania pomiędzy walutami poszczególnych krajów członkowskich (co miało niekorzystne efekty dla obu stron w handlu wewnętrznym Wspólnot Europejskich). Wprowadzenie wspólnego systemu miało doprowadzić do stabilności monetarnej regulującej sytuację ekonomiczną i polityczną krajów członkowskich.
Europejski system walutowy składa się z trzech głównych elementów:
1. Wprowadzenie tzw. Mechanizmu Kursów Walutowych, dążącego do zminimalizowania wahań kursów poszczególnych walut.
2. Wprowadzenie waluty bezgotówkowej, która miała obowiązywać czasowo, przed wprowadzeniem rzeczywistej wspólnej waluty. Waluta taka nazywała się European Currency Unit i stanowiła wypadkową 9 walut krajów Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.
3. Wprowadzenie wspólnej waluty – udało się to osiągnąć w praktyce w 2002 r. wprowadzając do obiegu gotówkowego wspólną walutę euro.