Rodzaje sumienia

W zależności od czasu działania można wyróżnić:

Sumienie przeduczynkowe

Sumieniem przeduczynkowym nazywa się ocenę jakiegoś uczynku przed jego dokonaniem. Jest związane z wewnętrznym nakazem, aby wybrać to co rozpoznane zostało jako dobre i odrzucić to co złe. Grzech polega na świadomym przekroczeniu nakazu sumienia przeduczynkowego.

Sumienie pouczynkowe

Sumieniem przeduczynkowym określa się ocenę czynu już dokonanego. Człowiekowi może towarzyszyć zadowolenie, uczucie pewnej satysfakcji duchowej, jeśli jego działanie było dobre bądź mieć wyrzuty sumienia, kiedy uczynił coś złego.

Sumienie towarzyszące

Sumienie, którego głos towarzyszy człowiekowi w trakcie wykonywanej czynności i uznaje ją za dobrą, bądź nie.

W zależności od stosunku do obiektywnej normy moralnej można wyróżnić sumienie prawdziwe i fałszywe/ błędne, które jest reprezentowane przez różne typy: sumienie faryzejskie, skrupulanckie, szerokie.

Sumienie prawdziwe

Sumienie prawdziwe, zwane również słusznym i właściwym, jest sumieniem zdolnym do rozróżniania dobra i zła. Sumienie prawdziwe czyni człowieka odpowiedzialnym.

Sumienie szerokie

Osoby o sumieniu szerokim nie dostrzegają zła, które czynią. Uważają się za niewinne; ich sumienie jest niewrażliwe. Są wobec siebie bezkrytyczne, nie widzą bólu, który sprawiają innym i nie potrafią rozróżnić tego co moralnie dopuszczalne od tego, co moralnie zakazane. Charakterystyczną cechą sumienia szerokiego jest lekceważenie grzechu i pomniejszanie swoich win. 

Sumienie skrupulanckie

Sumienie skrupulanckie/wąskie jest odwrotnością sumienia szerokiego; jest sumieniem przewrażliwionym. Człowiek, którego cechuje sumienie skrupulanckie, w każdym swoim czynie szuka grzechu i upatruje winy moralnej tam, gdzie jej nie ma. Boi się także przystępować do Komunii świętej, gdyż zmaga się z poczuciem, że popełnił grzech ciężki.

Sumienie faryzejskie

Jest sumieniem o odwróconej hierarchii wartościowana. Osoby o takim sumieniu nie reagują na ważne sprawy moralne, a równocześnie są uwrażliwione na sprawy drugorzędne. Sama nazwa pochodzi od ugrupowania faryzeuszów, dla których istotniejsze było zachowanie zasad rytualnych niż dobre uczynki.

Można także wyróżnić 2 rodzaje sumienia ze względu na charakter sądu:

Sumienie pewne

Sumienie pewne to taki stan sumienia, który wyklucza wszelkie obawy błądzenia przy formułowaniu sądów. Człowiekowi, którego sumienie jest pewne, towarzyszy wewnętrzne przeświadczenie, że wie jak postąpić.

Sumienie wątpliwe

Jest przeciwieństwem sumienia pewnego. Człowiek o sumieniu wątpliwym nie jest potrafi formułować sądów moralnych i podjąć konkretnej decyzji, gdyż nie wie czy dany czyn jest zgodny, czy też niezgodny z właściwą hierarchią wartości moralnych. Ludzi o sumieniu wątpliwym cechuje lekkomyślność i poczucie braku odpowiedzialności.  

Polecamy również:

  • Co to jest sumienie?

    Sumienie moralne jest sądem rozumu, przez który człowiek rozpoznaje jakość moralną konkretnego czynu, którego dokonał, właśnie dokonuje bądź zamierza dokonać. Ten sąd rozumu daje nam pewność czy nasze postępowanie jest złe czy dobre. Pozwala także wziąć odpowiedzialność za czyny. Więcej »

  • Co to jest grzech?

    Grzechem w religii chrześcijańskiej nazywa się wykroczenie przeciw rozumowi, prawdzie i prawemu sumieniu. Grzech jest obrazą Boga, gdyż wskazuje na brak prawdziwej miłości względem Niego i bliźniego. Jest zatem skazą na naturze człowieka i ma destrukcyjny wpływ na relacje międzyludzkie. Więcej »

Komentarze (2)
Wynik działania 5 + 2 =
Amorena222
2016-11-29 14:34:24
Wszystko dobrze napisane, ciekawie
amorek112
2016-02-07 16:55:40
Dziękuję bardzo mi się to przydało jest wszystko świetnie napisane, polecam :)
Ostatnio komentowane
Ciekawe i pomocne
• 2024-12-03 20:41:33
pragnę poinformować iż chodziło mi o schemat obrazkowy lecz to co jest napisane nie j...
• 2024-11-28 16:29:46
ciekawe, oczekiwałem tylko kraj-stolica. miłe zaskoczenie ;)
• 2024-11-20 18:11:07
A jeśli trójkąt równoramienny jest jednocześnie prostokątny to który bok jest domy�...
• 2024-11-17 07:46:27
przegralem nnn do tego artykulu
• 2024-11-16 13:50:26