Postem nazywa się dobrowolną praktykę powstrzymywania się przez określony czas od spożywania pokarmów. Jest ona oparta zazwyczaj na motywach religijnych; zwykle towarzyszy jej również modlitwa. Post może być ilościowy (polega wówczas na ograniczeniu ilości przyjmowanych potraw) bądź jakościowy (polega na wykluczeniu konkretnych potraw np. mięsa).
Rodzaje postu
W Kościele rzymskokatolickim wyróżnia się następujące rodzaje postu:
Post ścisły – obowiązuje w Środę Popielcową oraz w piątek Męki i Śmierci Pańskiej (czyli tzw. Wielki Piątek). Polega na powstrzymaniu się od spożywaniu mięsa oraz ograniczeniu do trzech posiłków: jednego posiłku do syta oraz dwóch niepełnych. Jest zatem połączeniem postu jakościowego i ilościowego.
Wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych (nie dotyczy ryb, nabiału, tłuszczów zwierzęcych oraz wywarów z mięsa) – obowiązuje w każdy piątek roku liturgicznego z wyjątkiem uroczystości czyli dni liturgicznych najwyższej rangi. Z jej przestrzegania są zwolnione osoby chore bądź te, które nie mają możliwości odbycia postu ze względu na podróż bądź brak możliwości wyboru pokarmu. Jednak niemożliwość zachowania wstrzemięźliwości w piątek domaga się od chrześcijanina podjęcia innych form pokuty. W Polsce wstrzemięźliwość zalecana jest również w Wigilię Bożego Narodzenia.
Post Eucharystyczny – powstrzymanie się od spożycia pokarmu na 1 godzinę przed przyjęciem Komunii Świętej. Nie dotyczy osób chorych, ich opiekunów oraz kapłanów, którzy celebrują kolejną Mszę Św. w danym dniu.
Z pojęciem postu eucharystycznego można spotkać się również w kontekście cudów eucharystycznych, jednak wówczas jego znaczenie diametralnie się zmienia i oznacza te posty, kiedy osoba przez długi czas, niekiedy przez całe lata, nie przyjmuje żadnego pożywienia oprócz Komunii świętej. Przykładem takiej osoby była mistyczka Marta Robin, żyjąca w XX wieku, której jedyny pokarm stanowiła, przyjmowana raz w tygodniu, Eucharystia.
Ponadto każdy wierny może, w ramach praktyki pokuty, podjąć post dobrowolny, nie wynikający z nakazów Kościoła, polegający na odmawianiu sobie określonych przyjemności, w tym pewnych rodzajów jedzenia bądź ograniczaniu ilości spożywanych potraw.
W tradycji Kościoła rzymskokatolickiego wyodrębnia się jeszcze tzw. Suche dni, czyli cztery okresy postu, które przypadają w środę, piątek i sobotę na początku Wielkiego Postu, po Niedzieli Zesłania Ducha Świętego, po święcie Podwyższenia Krzyża Świętego (14 września) i po wspomnieniu św. Łucji (13 grudnia). Obecnie ich obchodzenie nie jest wymagane prawem kanonicznym. Do czasów Soboru Watykańskiego II obowiązywał w te dni post ścisły.
Czas i forma postów ustanawiane są przez Konferencje Episkopatu danego kraju. Post obowiązuje osoby pełnoletnie, aż do rozpoczęcia sześćdziesiątego roku życia, natomiast sama wstrzemięźliwość osoby od czternastego roku życia.