Celem obrzędów wstępnych jest wprowadzenie zgromadzonych wiernych w całą liturgię, czyli przygotowanie do liturgii słowa i liturgii eucharystycznej. Wyróżnia się wśród nich:
1. Pieśń na wejście (tzw. introit)
Pieśń na wejście towarzyszy procesji kapłana, diakona i usługujących. Może zostać zastąpiona przez antyfonę. Początki introitu sięgają liturgii papieskiej z IV i V wieku. Celem wspólnego śpiewu jest pogłębienie jedności zgromadzonych i rozpoczęcie celebracji liturgicznej.
Śpiew powinien rozpocząć się zanim asysta wyjdzie z zakrystii i zakończyć, gdy celebrans jest już na miejscu przewodniczenia. Podczas pieśni na wejście wierni stoją.
2. Wejście
Wyróżnia się dwa rodzaje wejścia kapłana: krótkie (kiedy kapłan wraz z usługującymi, po wyjściu z zakrystii, udaje się najkrótszą drogą do prezbiterium) bądź w formie procesji (wejście w formie procesji ma charakter bardziej uroczysty).
3. Pozdrowienie ołtarza
Pozdrowienie ołtarza jest równoznaczne z oddanie mu największej czci. Przyjmuje trzy formy: pokłonu, ucałowania (przez kapłanów i diakonów) oraz okadzenia, przy czym okadzenie stosuje się podczas uroczystych Mszy świętych. Wówczas okadza się również krzyż.
4. Znak krzyża
Po śpiewie na wejście kapłan, stojąc na miejscu przewodniczenia, razem z całym zgromadzeniem wykonuje znak krzyża i wypowiada słowa: „W imię Ojca i Syna i Ducha świętego”.
5. Pozdrowienie ludu
Kapłan pozdrawia wiernych słowami „Pan z wami” lub bardziej rozbudowanym pozdrowieniem zaczerpniętym z Nowego Testamentu (Mszał Rzymski dopuszcza pięć form pozdrowienia). Tym słowom towarzyszy gest otwartych ramion, który symbolizuje gest Chrystusa przygarniającego nas do siebie. Niezależnie od formy pozdrowienia wierni zawsze odpowiadają "I z duchem Twoim".
Celem pozdrowienia jest wytworzenie jedności i wspólnoty między wszystkimi zgromadzonymi wiernymi i kapłanem.
6. Wprowadzenie do liturgii dnia
Do liturgii dnia może wprowadzić kapłan przewodniczący Mszy Świętej, jeden z usługujących, a nawet upoważniony świecki. Ważne jest, aby wprowadzenie było krótkie. Zazwyczaj towarzyszy mu wyliczenie intencji sprawowanej Mszy świętej.
7. Akt Pokuty
Akt pokuty pełni rolę oczyszczającą. Składa się z wezwania kapłana, chwili ciszy, formuły wyznania grzechów i prośby o przebaczenie wyznanych grzechów (absolucji), którą kieruje kapłan do Boga w imieniu całego zgromadzenia. Absolucja nie posiada skuteczności sakramentu pokuty, tzn. nie może zastąpić spowiedzi sakramentalnej, ale sam żal za grzechy jest wystarczającym warunkiem odpuszczenia grzechów powszednich.
Mszał Rzymski wyróżnia cztery formy aktu pokuty:
1) Spowiadam się... (tzw. Confiteor) – jest to tzw. spowiedź powszechna. Po tej formie pokuty pojawia się Kyrie.
2) Dialog (Zmiłuj się nad nami Panie…) – po tej formie pokuty również pojawia się Kyrie.
3) Tropy (Panie, Ty nas wyzwoliłeś z niewoli grzechu. Zmiłuj się nad nami) – ta forma zawiera już Kyrie eleison.
4) Pokropienie wodą święconą (tzw. aspersja) – powinno się je stosować w niedziele, szczególnie w okresie Wielkanocnym. Obrzęd ten nawiązuje do oczyszczenia z grzechów, które dokonało się w sakramencie chrztu świętego.
Akt pokutny wierni wykonują w postawie stojącej, bijąc się w pierś oraz powtarzając słowa: „Moja wina, moja wina, moja bardzo wielka wina”.
8. Kyrie eleison
Aklamacja Kyrie eleison, czyli „Panie zmiłuj się nad nami”, jest śpiewaną bądź recytowaną modlitwą, mającą postać litanii. Odmawia się ją tylko po 1. i 2. formie pokuty. Jest ona błaganiem ludu o przebaczenie i Miłosierdzie Boże, kierowaną do Chrystusa. Wykonują ją wszyscy zgromadzeni.
9. Gloria
Gloria („Chwała na wysokości Bogu”) jest starochrześcijańskim hymnem pochwalnym. Odśpiewuje się go (bądź recytuje) w niedziele, uroczystości i niektóre święta. Nie występuje natomiast w liturgii w okresie Adwentu (wyjątek stanowią roraty), Wielkiego Postu oraz w dni powszednie.
10. Kolekta (oratio)
Kolektę rozpoczyna wezwanie ludu do modlitwy przez celebransa (Módlmy się). Po tym wezwaniu powinna nastąpić chwila ciszy, przeznaczona na modlitwę wiernych w milczeniu. Następnie kapłan odmawia (z rozłożonymi rękami) kolektę, która składa się z kilku części:
1) anaklezy, czyli inwokacji skierowanej do Boga („Wszechmogący Boże”)
2) anamnezy, czyli wspomnienia wielkich dokonań Boga,
3) epiklezy, tzn. prośby skierowana do Boga,
4) konkluzji skierowanej do Boga w formie trynitarnej.
Kapłan na słowa Przez naszego Pana... składa ręce. Lud po zakończeniu modlitwy odpowiada Amen. W ten sposób kończą się obrzędy wstępne.
Kolektą nazywa się też, zbieraną podczas mszy/nabożeństwa, ofiarę pieniężną na określone przez Kościół cele.