Kościół polskokatolicki - doktryna

Kościół Polskokatolicki należy do rodziny Kościołów Starokatolickich Unii Utrechckiej. Wyłonił się z Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego, powstałego w 1897 roku w Stanach Zjednoczonych.

W latach 20-tych XX w. przedstawiciele Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego rozpoczęli działalność misyjną w ojczystym kraju. Pierwszą utworzoną parafią była parafia krakowska w Podgórzu pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego (1922 r.). Jednak w czasie istnienia II Rzeczypospolitej nigdy nie doszło do rejestracji Kościoła przez władze państwowe. Pomimo nietolerancji i wrogości, w lipcu 1939 roku PNKK w Polsce liczył ok. 100 tys. wiernych.

W czasie II wojny światowej Kościół poniósł dotkliwe straty, a jego struktury zostały niemal całkowicie rozbite; w latach okupacji niemieckiej zginęło ok. 28% duchownych. Swoją działalność wznowił w marcu 1945 r. Niecały rok później, 1 lutego 1946 r., został prawnie uznany przez władze państwowe jako „publiczno-prawny związek religijny”. Jednakże zaistniałe po wojnie zmiany polityczne uniemożliwiły dalszą misję Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego i niemal całkowicie zmieniły jego oblicze.

Władze komunistycznie nieprzychylnym okiem patrzyły na Polski Narodowy Kościół Katolicki, ponieważ na jego czele stał obywatel Stanów Zjednoczonych – biskup Józef Padewski. Postanowiły podporządkować sobie zarówno wiernych, jak i duchownych PNKK. Ci, którzy nie chcieli współpracować, często byli prześladowani. Wielu duchownych skazano wówczas na śmierć. Znaleźli się jednak też tacy księża, którzy opowiedzieli się za władzami PRL. To właśnie z nich w 1951 r. utworzono Tymczasowe Kolegium Rządzące PNKK.

Kolegium zorganizowało zjazd krajowy PNKK, który odbył się pod znakiem entuzjastycznego poparcia dla rządu. Potępiono na nim amerykański imperializm i zerwano wszelkie więzi z Kościołem narodowym w USA. Jesienią 1951 r. zmieniono nazwę na „Kościół Polskokatolicki”. W ten sposób władze państwowe przejęły pełną kontrolę nad nowym odłamem wyznaniowym. Polski Narodowy Kościół Katolicki przestał oficjalnie istnieć, a jego parafie wcielono do rządowego „Kościoła”.

Władze PRL zajmowały się mianowaniem biskupów i całą polityką kadrową, a także finansowały działalność organizacyjną Kościoła Polskokatolickiego. Miał być on narzędziem komunistów do walki z Kościołem rzymskokatolickim. W efekcie po 1989 r. polskokatolicy byli wytykani przez społeczeństwo jako zwolennicy władz PRL.

W 1995 r. doszło do wyboru nowego zwierzchnika Kościoła Polskokatolickiego. Został nim bp Wiktor Wysoczański. Z tym wyborem nie zgodziła się jednak część wiernych i duchownych. Powołali oni Komitet Obrony Kościoła Narodowego, który rozpoczął starania o wznowienie misji Kościoła Narodowego w Polsce. Tym sposobem 6 października 2006 r. został zarejestrowany Polski Narodowy Kościół Katolicki w RP.

Podsumowując, z początkowego Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego wyłonił się zarówno Kościół Polskokatolicki jak i Polski Narodowy Kościół Katolicki w RP. Oba figurują dzisiaj w rejestrze kościołów MSWiA. Ponadto od 1897 r. nieprzerwanie działa Polski Narodowy Kościół Katolicki w Stanach Zjednoczonych i w Kanadzie. Wszystkie te organizacje kościelne, chociaż funkcjonujące pod innymi nazwami, pozostają w jedności wiary i moralności.

Różnice między Kościołem polskokatolickim a rzymskokatolickim w kwestiach doktrynalnych i liturgicznych są niewielkie. Polskokatolicy odrzucają jednak dogmat o nieomylności papieża w sprawach wiary i moralności oraz jego niepodzielnym zwierzchnictwie nad Kościołem. Mniejszą wagę przywiązują również do kultu maryjnego (nie przyjmują dogmatów o niepokalanym poczęciu Najświętszej Maryi Panny i jej cielesnym wniebowzięciu). Swoją doktrynę opierają na uchwałach pierwszych siedmiu soborów chrześcijańskich. Nie uznają kultu relikwii, odpustów i celibatu. Ponadto Kościół polskokatolicki przez sakrament pokuty rozumie zarówno spowiedź sakramentalną ogólną, jak i spowiedź indywidualną.

Godłem Kościoła Polskokatolickiego jest otwarta księga Ewangelii, wsparta o krzyż i palmę, na tle promieniującej tarczy słonecznej z napisem „Prawdą, Pracą, Walką”. Hymnem jest pieśń „Tyle lat, my, Ci o Panie”. Kościół wydaje czasopismo „Rodzina”.

Kościół Polskokatolicki w RP liczy dzisiaj ponad 20 tysięcy wiernych. Ma ustrój episkopalno-synodalny; jego najwyższą władzą jest synod, w którego skład wchodzą wszyscy biskupi i księża oraz świeccy reprezentanci poszczególnych parafii. Zbiera się co 5 lat. W okresie międzysynodalnym rządy sprawuje Rada Kościoła, składająca się z biskupów, dziekanów i przedstawicieli świeckich.

Administracyjnie Kościół Polskokatolicki podzielony jest na trzy diecezje: warszawską, wrocławską i krakowsko-częstochowską. Łącznie posiada 74 parafie (dane z 2011 r.). Siedzibą władz zwierzchnik jest Warszawa. Obecnie na czele Kościoła stoi bp Wiktor Wysoczański.

Kościół Polskokatolicki w RP jest członkiem Polskiej Rady Ekumenicznej, Światowej Rady Kościołów i Konferencji Europejskich Kościołów. W Polsce Kościół prowadzi dialog teologiczny z Kościołem rzymskokatolickim i Kościołem prawosławnym.

Kościół Polskokatolicki w Rzeczypospolitej Polskiej ma uregulowany status prawny ustawą z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Polskokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Polecamy również:

  • Kościół rzymskokatolicki w Polsce - doktryna

    Kościół Rzymskokatolicki (zwany również Kościołem katolickim obrządku łacińskiego bądź Kościołem zachodnim) jest największą pod względem liczby wyznawców częścią Kościoła katolickiego na świecie. Według danych opublikowanych w Annuario Pontificio (roczniku statystycznym Stolicy... Więcej »

  • Kościół greckokatolicki w Polsce - doktryna

    Kościół Greckokatolicki (Kościół bizantyjsko-ukraiński) zaliczany jest do grona katolickich Kościołów wschodnich. Powstał w wyniku unii brzeskiej podpisanej w 1596 r. pomiędzy Stolicą Apostolską i większością prawosławnych władyków na synodzie w Brześciu Litewskim. Więcej »

  • Kościół neounicki w Polsce - doktryna

    Kościół Neounicki to Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-słowiańskiego. Powstał na ziemiach polskich w 1924 r., ale jego historia sięga XVI w. Wówczas w 1596 r. na synodzie w Brześciu Stolica Apostolska nawiązała z władykami prawosławnymi porozumienie, na mocy którego doszło do... Więcej »

  • Kościół ormiański w Polsce - doktryna

    Kościół ormiański (armeński) jest jednym z kościołów wschodnich. Legenda głosi, że został założony w 39 r. przez dwóch apostołów –Judę Tadeusza i Bartłomieja. Na podstawie źródeł historycznych uznaje się jednak, że Ormianie przyjęli chrześcijaństwo w IV w. na skutek... Więcej »

  • Kościół Starokatolicki Mariawitów w RP - doktryna

    Kościół Starokatolicki Mariawitów wyodrębnił się z polskiego Kościoła rzymskokatolickiego w 1906 roku. Powodem tego rozdziału był brak akceptacji ze strony polskich hierarchów oraz papieża dla działalności Zgromadzenia Kapłanów Mariawitów, które powstało wskutek... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 1 + 4 =
Ostatnio komentowane
na czym polegają te fundacje i stowarzyszenia? brakuje tu wyjaśnienia i jakiegoś przyk�...
• 2024-11-05 17:38:04
Głupota w tekście! Janusz i Agnieszka się nie związali, bo byli bardzo bliskim kuzynos...
• 2024-10-27 17:40:49
Super
• 2024-10-21 17:09:20
Bardzo trudne.
• 2024-10-21 13:31:17
Dziękuję za krótką acz treściwą syntezę :)
• 2024-09-24 21:14:03