Współczesna proza historyczna - charakterystyka ogólna
Proza historyczna po 1945 roku obfituje w wiele interesujących zjawisk, charakteryzujących współczesną literaturę w ogóle. Obok tradycyjnej powieści typu sienkiewiczowskiego (która staje się raczej literaturą popularną) istnieje proza bogata w formalno-ideowe eksperymenty. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć: szeroko pojętą subiektywizację narracji, personalizm, achronologiczność i fragmentaryczności fabuły (historia przestaje być wielką, spójną opowieścią o świecie), rewizjonizm (odbrązawianie historii), prezentyzm (patrzenie na historię ze współczesnej perspektywy) czy antyzdarzeniowość.
Najogólniej można powiedzieć, że dziejowość pod wpływem najnowszych nurtów w historiozofii (hermeneutyka, Nowy Historycyzm, dzieła Haydena White’a, Lyotarda) przestaje być postrzegana jako domena zjawisk i rzeczy, ale staje się procesem, który toczy się wewnątrz ludzkiej świadomości. Uważa się, że przeszłość nie istnieje już w sposób obiektywny, nikt nie ma do niej bezpośredniego dostępu, jedynym terenem objawiania się przeszłości jest ludzka pamięć (indywidualna i zbiorowa), którą utożsamia się z opowieścią literacką, a więc czymś na