Przekroczyć granicę
Pierwszy rozdział jest rodzajem wstępu – narrator wspomina jak odkrył Herodota podczas swoich studiów. Dostrzegł w jego teoriach wiele wspólnego ze współczesnością. Ze Stalinem skojarzył np. fakt zamordowania swoich współobywateli przez starożytnego władcę Koryntu, za namową dyktatora z Miletu. Narrator opowiada także o swojej pierwszej pracy. Jako dziennikarz podróżował po kraju, opisując historię czytelników Sztandaru Młodych, nadsyłających do redakcji swoje listy. Marzył by wyjechać za granicę.
Skazany na Indie
W końcu narrator otrzymał polecenie służbowego wyjazdu do Indii. Zabrał tam ze sobą pisma Herodota. Na miejscu, przytłoczony brakiem możliwości kontaktu z ludźmi, zaczyna intensywną naukę języka. Opisuje miasto Banares i popowodziowy widok mieszkańców doliny Jamuny i Gangesu. Odnajdujemy także wzmianki o ciekawych obrzędach dotyczących kultu rzeki.
Dworzec i pałac
Autor odwiedza Kalkutę, gdzie spotyka ofiary wojny między hindusami i muzułmanami. Zwiedza także Delhi, Bangalor, Madras i Bombaj. Uświadamia sobie, że Indie są bardzo trudnym do poznania krajem. Wraca do ojczyzny.
Rabi śpiewa Upaniszady
Dziennikarz dzięki podróży do Indii nauczył się, że do każdego wyjazdu należy się rzetelnie przygotować. Czyta wiele książek na temat Indii. M.in. jednego z noblistów Rabindranatha Tagore, w dzieciństwie śpiewającego tytułowe Upaniszady, czyli pieśni filozoficzne.
Próbuje również odnaleźć jak najwięcej informacji o Herodocie, ale o starożytnym pisarzu urodzony w Halikarnasie niewiele wzmianek można odnaleźć w historii literatury.
Sto kwiatów przewodniczącego Mao
Narrator wyrusza w podróż do Chin, po drodze zwiedzając Amsterdam, Tokio i Hongkong. Na miejscu witają go przedstawiciele prasy, cieszący się ze współpracy redakcji ich pism. Kapuściński w towarzystwie tłumacza zwiedza chińskie zabytki m.in. Wielki Mur. Jego najciekawszym spostrzeżeniem jest chińska unifikacja ubioru.
Myśl chińska
Narrator snuje refleksję na temat chińskich religii – konfucjanizmie i taoizmie. Łączeni tych dwóch idei pozwala Chińczykom przetrwać. Jedna z nich oducza przywiązania do rzeczy materialnych, a druga uczy głębokiej pokory.
Pisarz zmuszony jest wrócić do kraju – docierają wieści o planowanym usunięciu kolegium redakcyjnego Sztandaru Młodych przez Komitet Centralny. Po powrocie pisarz otrzymuje posadę specjalisty do spraw Azji w Państwowej Agencji Prasowej. Ciągle zgłębia tematykę Azji, a jednocześnie zaczytuje się w Dziejach Herodota. Narrator docenia go jako filozofa, antropologa i starożytnego reportera.
Szczęście i nieszczęście Krezusa
W interpretacji narratora Herodot poszukuje źródeł konfliktu między Wschodem a Zachodem. Nasuwa to refleksję, że odwiecznym prawem człowieka jest prawo do zemsty. Na przykładzie losów Krezusa nachodzi go też myśl, że ludzkie szczęście na ziemi jest kruche i nietrwałe. Krezus był władca państwa leżącego między Grecją a Persją. W nieszczęśliwym wypadku zginął najpierw jego syn, a następnie król sam zniszczył swoje Państwo napadając na Persję.
Koniec bitwy
W rozdziale tym odnajdujemy wspomnienie Krezusa i Cyrusa, którzy napadają na Massagetów z Azji Środkowej. W wyniku tej wyprawy Cyrus umiera.
O pochodzeniu bogów
Autor reportażu zaczyna się interesować Afryką – Herodot poświęcił temu kontynentowi jedną ze swoich ksiąg – opisał tam wyprawę do Egiptu. Herodot uzasadnia możliwość zgodnej egzystencji Egipcjan i Greków.
Widok z Minaretu
W 1960 roku narrator wyjeżdża do Egiptu. Odwiedza także meczet, z którego widać cały Kair. Autor opisuje także koszmarnie kręte i strome schody, które prowadziły na szczyt Minaretu.
Koncert Armstronga
W Chartumie autor po raz pierwszy kosztuje haszyszu, co kończy się ogromnym bólem głowy. Na stadionie odbywa się koncert Armstronga. Narrator podróżuje dalej – do Kongo.
Twarz Zopyrosa
Narrator zatrzymuje się w niewielkim miasteczku Paulis. Herodot inspiruje go do myśli o królu Persji Dariuszu i jego wojnie przeciw zbuntowanemu Babilonowi. W trakcie oblężenia miasta perski notabl Zopyros obcina sobie nos, uszy i goli głowę. Każe się również wychłostać by zmyć swoją hańbę. Za swe kalectwo obwinia potem Dariusza.
Zając
Po zwyciężeniu Babilonu król Dariusz wyrusza w długą podróż, by zaatakować Scytów. Pretekstem są ich działania terytorialne w przeszłości. Scytowie nie chcą poddać się Persji. Przeprowadzają walkę defensywną.
Wysyłają również do Persów mysz, żabę, ptaka i strzały, a podczas bitwy okazuję lekceważenie. Scytowie powstrzymują podbój Europy przez Persów.
Wśród umarłych królów i zapomniałych bogów
W tym rozdziale akcja rozgrywa się w Iranu w 1979 roku. Jest to czas rewolucji islamskiej, z szachem Ajatollahem Chomeinim na czele. Tłumi on demonstrację, ale w krwawy sposób. W Ramadan autor postanawia odwiedzić Persepolis, założone przez legendarnego Dariusza.
Honory dla głowy Histiajosa
Tu znów spotykamy wspomnienie o królu Dariuszu, o jego powrocie od Scytów. Bezpieczny powrót na swoją ziemię Persowie zawdzięczają Histiajosowi, jońskiemu tyranowi. Inni tyrani chcieli spalić most na Dunaju, przez który miał przejechać Dariusz. Histiajos odradził jego zabicie. Ostatecznie został on doradca króla, jednak potem razem z zięciem wzbudza postanie przeciw Persom. Powstanie zostaje krwawo stłumione, a zabójcy Histiajosa przesyłają jego głowę Dariuszowi. Ten każde go pochować z honorami.
U doktora Ranke
Tematem tego rozdziału jest wojna domowa w Kongo, był tam korespondentem. Zapanowała tam anarchia, władzę przejęli pijani kongijscy żandarmi. Opisane jest miasteczko Lisali , gdzie austriacki doktor Otto Ranke zajmuje się ofiarami bestialstwa. To właśnie u doktora schronił się autor. Następnie razem z uchodzącymi dziećmi ucieka do dżungli. Nachodzą go refleksje o różnorodności pozornie bliskich sobie plemion. U Herodota też występują podobne hasła.
Warsztat Greka
Autor wyjeżdża z Lisali zatłoczonym samochodem. Po drodze ciągle rozważa warsztat reporterski Herodota. Myśli o opowieściach starożytnego pisarza, o tym co lubił, co go zachwycało i przerażało.
Nim rozszarpią go psy i ptaki
Autor przejeżdża przez Etopię. Opisuje malowniczość miejscowości Arba Minch. W hotelu autor znów wraca do opowieści Herodota.
Kserkes
Po powrocie do stolicy Etopii narrator rozmyśla o Kserkesie. To sen zadecydował o jego wojnie z Grecją, w wieku 32 lat wstąpił na tron, ogarnęła go żądza opanowania świata. Herodot był zafascynowany armią władcy.
Przysięga Aten
Kolejnym tematem jest wojna grecko-perska. Gdyby Kserkes zwyciężył, Europa musiałaby poddać się despotycznej Azji. Oparł się jednak Temistokles. Autor umieszcza tu też refleksję, o tym, że patriotyzm okazuje się być silniejszy niż służba. Kserkes reaguje strachem na swoją możliwą klęskę. Wraca do Persji. Ateńczycy obiecali chronić ojczyzny do końca swoich dni.
Znika czas
Autor przemieszcza się do Tanzanii. Ciągle czyta Herodota, który świat opisuje kompleksowo. Nie skupia się wyłącznie na życiu dynastii, ale także na zwykłych ludziach, chorobach i klęskach żywiołowych.
Pustynia i morze
Autor otrzymuje propozycję wyjazdu do Algieru. Gdy dotarł na miejsce, kraj był właśnie tuż po zamachu stanu. Dziennikarz chce dociec do przyczyn tej radykalnej zmiany.
Kotwica
Autor znów myślami powraca do Kserkesa, do momentu, gdy Ateny są zniszczone, a Persowie proponują poddanie się. Rada Pięciuset obraduje nad tą kwestią – osoba głosująca za poddaniem się zostaje ukamienowana. Podczas wielkiej bitwy najbardziej wyróżnił się Grek, który wbijał w ziemię kotwicę, by podczas natarcia wrogowie nie mogli go ruszyć z miejsca.
Czarne jest piękne
Z Dakaru pisarz jedzie na wyspę Goree. Zatrzymuje się w pensjonacie prowadzonym przez małżeństwo Abdou i Mariem. To skłania go do refleksji o rzekomych egipsko-afrykańskich korzeniach greckiej cywilizacji. Europa jest zatem światem wielokulturowym. Pisarz bierze udział w festiwalu odradzania się wielkiej kultury.
Sceny szaleństwa i rozwagi
Autor w dalszym ciągu czyta Herodota. Rozważa sceny, którymi kronikarz kończy swoje Dzieje. Obraz bitwy Persów z Grekami, intrygi miłosne Kserkesa, zemsta Greków oraz myśli o poszukiwaniu lepszego kraju. Następnego dnia autor otrzymuje wezwanie powroty do kraju.
Odkrycie Herodota
Jard, czeski korespondent interesował się dlaczego pisarz tak bardzo interesuje się Herodotem. Kapuścińskiego urzekła pasja Herodota, z jaką odkrywał i opisywał świat. Nie przejawiał emocji, nienawiści, dzięki czemu czytało się go bardzo przyjemnie. Jego odkryciem był fakt, że nie istnieje jedna obiektywna historia, ale jest wiele wersji jej interpretacji.
Stoimy w ciemności, otoczeni światłem
Narrator ciągle odczuwał potrzebę spotykania się z dziełem Herodota, jednak nie w każdą podróż go zabierał. Grecki historyk stał się jego pokrewną duszą. Odczuwał podobną ciekawość świata.
Plan wydarzeń
1. Fascynacja sposobem postrzegania świata przez Herodota.
2. Marzenia o zagranicznej podróży.
3. Służbowa delegacja do Indii.
4. Zwiedzanie Indii i wyjazd do Chin.
5. Powrót do kraju i objęcie posady w PAP
6. Zainteresowanie autora dziejami Afryki.
7. Wyjazd do Egiptu.
8. Podróż i pobyt w Kongo.
9. Pobyt w Iranie i Etopii.
10. Podróż do Tanzanii i Algieru.
11. Refleksje nad herodotowskim obrazem świata i porównanie go ze swoja perspektywą.