„Pippi Pończoszanka” - geneza
W 1941 r. córka Astrid Lindgren – Karen – przechodziła ciężkie zapalenie płuc. By ją zabawić, autorka sięgnęła do swojej wyobraźni i stworzyła Pippi Pończoszankę. Kiedy 3 lata później autorka skręciła nogę i cierpiała z powodu nudy, zaczęła spisywać wymyślone historie. Chciała podarować je dziecku na urodziny. Postanowiła również wysłać rękopis do wydawnictwa Bonniera. Wkrótce odesłano go. Podobno zbulwersował całą redakcję. W 1945 r. „Pippi Pończoszanka” została opublikowana. Dzieło prędko zdobyło wielką popularność na całym świecie i wywołało burzliwą dyskusję w kręgach pedagogów.
„Pippi Pończoszanka” - czas i miejsce akcji
Akcja dzieła Astrid Lindgren rozgrywa się w niewielkim szwedzkim miasteczku bardzo przypominającym Vimmerby – rodzinną miejscowość Astrid Lindgren. Opisywane wydarzenia dzieją się w przeciągu kilku miesięcy (od wiosny/lata do jesieni). Osadzone są one najpewniej w czasach zbliżonych życiu autorki.
„Pippi Pończoszanka” - problematyka
W „Pippi Pończoszance” odbicie znalazły fascynacje autorki – Lindgren przez długi czas interesowała się pismami pedagogicznymi Betranda Russela. W książce zawarty został przede wszystkim pogląd myśliciela, wedle którego dzieci często pragną władzy i wyobrażają sobie sytuacje oparte na ich dominacji nad dorosłymi. Właśnie dlatego Pippi w rozmowach z dorosłymi zazwyczaj ma ostatnie zdanie. W ten sposób zaznacza swoją podmiotowość i rozbija ściśle hierarchiczny porządek panujący w pierwszej połowie XX stulecia.
Dzieło Astrid Lindgren stanowi także odbicie bardzo nośnej teorii – nieskrępowanego rozwoju dziecka. Z tych powodów utwór wywołał wielkie oburzenie pośród ówczesnych teoretyków wychowania i badaczy. Niezależność tytułowej bohaterki (skórzana torba pełna pieniędzy) budziła niechęć niektórych pedagogów, pokazywała bowiem możliwość funkcjonowania dzieci bez opieki i kontroli ze strony dorosłych.
„Pippi Pończoszanka” ukazuje wspaniałość okresu dzieciństwa. Tytułowa bohaterka nie zna żadnych ograniczeń, gdyż na ich pokonywanie pozwala jej bujna fantazja. Najlepszymi przyjaciółmi Pippi są pochodzący z zamożnej rodziny Tommy i Annika. Ich życie nie jest tak beztroskie jak to, które wiedzie dziwna dziewczynka. Muszą liczyć się z opinią rodziców, chodzić do szkoły i wykonywać inne obowiązki. Te ostatnie obecne są również w życiu tytułowej bohaterki, lecz traktuje je ona jak doskonałą zabawę i sama je sobie wyznacza.
W świecie Pippi obecne są wszystkie najważniejsze wartości moralne. Dziewczynka jest dobra i pomocna, wysoko ceni sobie uczciwość i otwartość. Większego znaczenia nie mają dla niej pieniądze – nie przykłada wagi do materialnej wartości przedmiotów. Wielką radość przynoszą jej nawet najdrobniejsze upominki czy znaleziska.
„Pippi Pończoszanka” - bohaterowie
Pippi Pończoszanka
Pippi jest główną bohaterką powieści dla dzieci autorstwa Astrid Lindgren. To dziewczynka o marchewkowych włosach (zaplecionych w sterczące warkoczyki), małym, piegowatym nosku w kształcie kartofelka i roześmianych ustach. Miała bardzo zdrowe zęby, które często pokazywała, ponieważ była niesamowitą gadułą.
Pippi nie była przeciętną dziewczynką. Dzięki niezwykłej sile mogła podnosić największe ciężary (nawet konia!). Bujna wyobraźnia pozwalała jej z najzwyklejszych rzeczy tworzyć zjawiska niezwykłe.
Pippi Pończoszanka miała pewne problemy z dopasowaniem się do panujących w społeczeństwie zasad. W szkole zwracała się do pani na „ty”, ciągle wtrącała się do rozmów dorosłych. Nigdy nie była to jednak kwestia złych intencji czy złośliwości. Pippi po prostu nie lubiła się nudzić.
Tytułowa bohatera była mimo wszystko dziewczynką odpowiedzialną i pomocną. Kiedy zagubił się Pan Nilsson, robiła, co mogła, by go odnaleźć. Pomogła także Tommy’emu w starciu z bykiem i uratowała dwoje dzieci z pożaru. Nie pozostała obojętna nawet wobec włóczęgów, którzy chcieli ją okraść. Poczęstowała ich kolacją i dała po złotej monecie.
Tommy Settergren
Był bratem Anniki. Jasnowłosy i ułożony chłopiec posłusznie słuchał rodziców. Jednak była w nim żyłka poszukiwacza przygód – zawsze starał się dotrzymywać kroku Pippi, chociaż brakowało mu jej odwagi i siły.
Annika Settergren
Annika była siostrą Tommy’ego. Odróżniała się od niego większym rozsądkiem, miała też znacznie mniej odwagi. Często nosiła bardo ładne sukienki i włosy ułożone w loki.
Dzieci państwa Settergrenów uwielbiały zabawy z Pippi. Na co dzień musiały słuchać rodziców i chodzić do szkoły. Czas spędzany z rudowłosą dziewczynką stanowił dla nich odskocznię od codzienności.
Pani Settergren
Mama Tommy’ego i Anniki. Ta poważna pani często była zdenerwowana ze względu na wciąż brudzące się dzieci. Podczas wizyty Pippi w swoim domu wyprosiła dziewczynkę, gdyż ta jej zdaniem zachowywała się niewłaściwie przeszkadzając dorosłym.
Pan Nilsson
Dosyć niesforna małpka Pippi. Był to niewielki makak, który nosił niebieskie spodnie, żółty kubraczek i słomkowy kapelusz. Pan Nilsson był bardzo przywiązany do tytułowej bohaterki. Gdy zagubił się w czasie spaceru, znaleziono go przestraszonego i smutnego na drzewie.
Blom i Dunder Karlsson
Włóczędzy, którzy chcieli przywłaszczyć sobie pieniądze Pippi. Byli biedni i głodni, więc nie lękali się jej wielkiej siły. Kiedy dziewczynka bez problemu dała im radę, zgodzili się tańczyć z nią polkę w zamian za zwrócenie wolności. Zjedli z bohaterką kolację i otrzymali od niej po złotej monecie.
Dyrektor cyrku
Starszy mężczyzna, który prędko zezłościł się na Pippi. Najpierw kazał wyrzucić ją z namiotu cyrkowego, lecz osiłkom nie udało się tego uczynić. By pozbyć się dziewczynki zakłócającej przedstawienie, obluzował nawet mechanizm napinający linę.
Silny Adolf
W cyrku ogłoszono go najsilniejszym mężczyzną na świecie. Prędko jednak okazało się, że Pippi znacznie przewyższa go pod tym względem.
Pani nauczycielka
Kobieta robiła wszystko, by skoncentrować uwagę Pippi na nauce. Jednak chociaż jej starania były wielkie, nie udało się tego osiągnąć. Na początku złościła się na dziewczynkę, lecz poznawszy jej historię, wybaczyła jej niezbyt dobre zachowanie.
Policjanci
Chcieli zabrać Pippi do domu dziecka, by znalazła się tam pod opieką odpowiedzialnych osób. Ich działania spełzły jednak na niczym – dziewczynka okazała się sprytniejsza i silniejsza. Postanowili nikomu nie mówić o tym, co działo się w Willi Śmiesznotce.
Bengt i jego banda
Miejscowe łobuziaki. Kiedy gonili Villego, natknęli się na Pippi, która stanęła w obronie chłopca. Rudowłosa dziewczynka została przez nich wyśmiana, lecz udowodniwszy im swoją siłę, prędko ich uciszyła.