W XVII wieku w Europie nastąpił rozkwit kultury barokowej. Cechą charakterystyczną barokowej kultury była skłonność do teatralizacji życia codziennego. Ludzkie zachowania pełne były ściśle określonych konwenansów. Zwykłym czynnościom towarzyszyły niekiedy sztucznie wyglądające ceremonie. Barokowe umiłowanie przesady i sztuczności widoczne jest także w literaturze tamtego okresu. Twórcy barokowi zrezygnowali z renesansowego ideału harmonii i umiaru na rzecz wyrafinowanego, pełnego przesady i ozdób stylu. Za tą teatralną fasadą kryły się często niepokoje egzystencjalne i pesymistyczna refleksja na temat ludzkiej natury. Człowiek baroku był rozdarty pomiędzy pragnieniem życia wiecznego a umiłowaniem radości życia doczesnego. Egzystencjalny niepokój dodatkowo pogłębiała sytuacja społeczno-polityczna w siedemnastowiecznej Europie. Był to czasów silnych konfliktów na tle religijnym, na całym kontynencie wzrosła nietolerancja i prześladowania innowierców. Wiek XVII był też czasem wojen i kryzysów politycznych. Wszystkie te czynniki wpływały na kształtowanie się obyczajów społecznych w epoce baroku.
Obraz obyczajów społecznych w XVII wieku na przykładzie „Skąpca” Moliera
Komedia Moliera rozpoczyna się od rozmowy Walerego i Elizy, którzy są w sobie zakochani. Kobieta ma wątpliwości przed ślubem, ponieważ uważa, że mężczyźni są niestali w uczuciach. Ukochany zapewnia ją o swojej szczerości i dobrych intencjach. Eliza wierzy mu, ale martwi się, że nie otrzyma błogosławieństwa ojca, który jest wyjątkowo skąpym i surowym człowiekiem. W dawnych czasach małżeństwa były zazwyczaj aranżowane przez rodziców. Rodzice wybierali swojemu dziecku współmałżonka i błogosławili małżeństwo. Dorosłe córki nie mogły swobodnie decydować o swoim życiu i o wyborze kandydata na męża. Były zależne od majątku ojca, na którego utrzymaniu pozostawały. Walery postanawia więc wkupić się w łaski Harpagona, ojca swojej ukochanej. Eliza ma brata o imieniu Kleant, który wyznaje jej, że także jest zakochany. Jego ukochana to uboga i skromna dziewczyna, która zajmuje się chorą matką. Kleant obawia się, że nie będzie mógł poślubić dziewczyny, bo nie uzyska zgody ojca. Okazuje się, że jego ukochana zaręcza się z Harpagonem. Dla pozbawionej majątku kobiety jedynym wyjściem z trudnej sytuacji jest poślubienie bogatego mężczyzny. Komedia Moliera dobrze się kończy – Harpagon wydaje zgodę na małżeństwa swoich dzieci i odzyskuje pieniądze.
Obraz obyczajów społecznych w XVII wieku na przykładzie „Pamiętników” Jana Chryzostoma Paska
Społeczeństwo polskie XVII wieku podzielone było na stany. Składało się ze szlachty, duchowieństwa, mieszczaństwa i chłopstwa. Szczególne prawa przysługiwały przedstawicielom stanu szlacheckiego, którzy uważali się za potomków starożytnych Sarmatów. Szlachta skupiała się na kultywowaniu polskich i katolickich tradycji. Za najważniejsze cnoty uważano patriotyzm, wolność, honor, gościnność itd. Szlachcice dbali o swoją ziemię i kultywowali tradycje rodzinne. Byli przywiązani do swoich praw i przywilejów, uczestniczyli w sejmikach i w razie zagrożenia bronili ojczyzny.