Malarstwo klasycystyczne, zgodnie z założeniami stylu, dążyło do naśladowania wzorów antycznych, przy czym inspiracje czerpano głównie z rzeźby starożytnej. Przykładami doskonałości były dzieła Myrona, Polikleta, Fidiasza. Artystów tych ceniono za wierne oddawanie piękna ludzkiego ciała, dbanie o proporcje oraz realizm.
 |
| J.A.D. Ingres, „Wielka odaliska” (1814) |
Zasady sztuki klasycznej odrodziły się we Włoszech w XIV i XV wieku w pracach takich artystów jak Leonardo da Vinci, Michał Anioł czy Rafael Santi. W XVII i XVIII w. nadal cieszyły się one dużą popularnością głównie w Anglii i Francji.
Klasycyzm w malarstwie przejawiał się w umiarkowanym stosowaniu barw, bez zbytnich kontrastów, dbałości o realizm i właściwe (idealne) proporcje. Ślady pędzla na płótnie uważano za niedoskonałość, którą starano się tuszować wygładzając uprzednio materiał. Chętnie sięgano do tematyki mitologicznej, która często stanowiła pretekst do przedstawiania scen z moralnym przesłaniem. Sztuka oświeceniowa miała wszak ambicje wychowawcze.
Ważną gałęzią malarstwa były portrety. Uwieczniano wybitne postacie, powszechnie uciekając się do ich idealizacji.
Przedstawiciele malarstwa klasycystycznego
Jacques-Louis David poza malarstwem zajmował się także projektowaniem wnętrz i modą. Jego prace charakteryzują się podniosłym nastrojem i ciepłą, stonowaną kolorystyką. Jako nadworny malarz Napoleona chętnie przedstawiał wzniosłe sceny o umoralniającym charakterze. Jest autorem takich prac jak: „Przysięga Horacjuszy”, „Śmierć Marata”, „Porwanie Sabinek” czy „Śmierć Sokratesa”.
Uczniem Davida był Jean Auguste Dominique Ingres – znany portrecista i autor aktów. Ingres malował również sceny historyczne i mitologiczne. Namalował m.in.: „Edypa i Sfinksa”, „Apoteozę Homera”, „Wielką odaliskę”, „Jowisza i Tetydę”.
W Polsce działał m.in. Marcello Bacciarelli, nadworny malarz Stanisława Augusta Poniatowskiego. Choć na ogół zalicza się go do twórców nurtu klasycystycznego, w jego pracach wyraźne są także wpływy baroku. Namalował wiele scen z historii Polski, np.: „Nadanie Konstytucji Księstwu Warszawskiemu przez Napoleona”. Jest też autorem „Portretu Stanisława Augusta”.
 |
| Belotto, Canale Grande i kościól Santa Maria della Salute (1730) |
Bernardo Bellotto (Canaletto) zasłynął jako wybitny pejzażysta miast, malował widoki Wenecji, Drezna, Wiednia, Monachium i Warszawy – dzięki jego obrazom można odtworzyć wygląd wielu miejsc w stolicy. Poświęcił swoje prace m.in. „Ulicy Miodowej” czy „Pałacowi Błękitnemu”.
Autorem scen rodzajowych i alegorycznych, a także obrazów przedstawiających sceny z historii Polski był Jean Pierre Norblin de la Gourdaine. Początkowo korzystał on z mecenatu rodziny Czartoryskich, z czasem jednak zdołał się usamodzielnić. Jego twórczość charakteryzuje się widocznymi wpływami rokoka i inspiracjami techniką Rembrandta. Wśród jego prac można wymienić: „Targ na Pradze” czy „Wieszanie zdrajców na Rynku Starego Miasta w Warszawie”.