Krzysztof Penderecki - biografia i twórczość

Krzysztof Penderecki urodził się w 1933 roku w Dębicy w rodzinie pochodzenia ormiańskiego. W jego domu rodzinnym tradycje muzyczne były podtrzymywane od pokoleń. Penderecki uczył się pod kierunkiem Franciszka Skołyszewskiego. Już od wczesnego dzieciństwa przejawiał zdolności kompozytorskie. Po wojnie studiował kompozycję w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Po ukończeniu studiów został wykładowcą na tej samej uczelni.

Od końca lat 50. Penderecki zaczął zdobywać sławę jako kompozytor i pierwsze prestiżowe nagrody. Szybko zyskał międzynarodowy rozgłos artysty awangardowego. W latach 1966-68 wykładał w Volkwang Hochschule fur Musik w Essen w Niemczech. Od lat 70. zaczął również działać jako dyrygent. W 1972 roku został rektorem PWSM, mimo że nie należał do PZPR. Pełnił prestiżowe funkcje, był np. dyrektorem artystycznym Filharmonii Krakowskiej, pełni również rolę dyrektora muzycznego Simfonii Varsovii. Jego żoną jest Elżbieta Penderecka, znana osobowość polskiej kultury, organizatorka konkursów muzycznych.

Penderecki jest laureatem wielu prestiżowych nagród muzycznych, między innymi Grammy za najlepszą kompozycje współczesną („II Koncert Skrzypcowy”), a także za nagranie tego utworu. Został również odznaczony Orderem Orła Białego.

Krzysztof Penderecki - twórczość

Krzysztof Penderecki debiutował jako kompozytor w 1959 roku utworem „Strofy”, za który otrzymał pierwszą nagrodę na II Ogólnopolskim Konkursie dla Młodych Kompozytorów. Bardzo znanym dziełem, które zainicjowało jego międzynarodową sławę, był „Tren” (nagrodzony przez UNESCO). W 1966 roku skomponował „Pasję według świętego Łukasza”, utrzymaną w poetyce awangardowej tak zwanego sonoryzmu.

Ważnym gatunkiem jego twórczości jest również opera: „Diabły z Loudun”, „Raj utracony”, „Czarna Maska”, „Ubu Rex”. W latach 70. skierował się w stronę monumentalnej muzyki symfonicznej („Symfonia wigilijna”, „Polskie Requiem”, „Siedem bram Jerozolimy”).

Jednym z jego najsłynniejszych dzieł jest „Polskie Requiem”, napisane na cześć 40 rocznicy zakończenia II wojny światowej. Penderecki komponował również: pieśni chóralne („Pieśń Cherubinów”), hymny („Hymn do świętego Daniłła” napisany z okazji 850 lat Moskwy; „Hymn do świętego Wojciecha” dla Gdańska), a także koncerty, np.: „II Koncert wiolonczelowy”, „II Koncert skrzypcowy”.

Artysta tworzył również muzykę filmową do tak znanych dzieł jak: „Egzorcysta” Williama Friedkina, „Lśnienie” Stanleya Kubricka czy „Katyń” Andrzeja Wajdy.

Krzysztof Penderecki/ fot. Adam Kumiszcza (2008)