Film i kino - lata 40.
Koniec lat 40. w filmie amerykańskim to kontynuacja nurtu noir (kino czarne), który rozwijał się pod wpływem wielkiej literatury, zwłaszcza dzieł Ernesta Hemingwaya. Kino to opierało się na schemacie kryminalnym i wykorzystywało podstawowe atrybuty tego gatunku: nocny labirynt miasta, światła latarni, broń i specyficzni bohaterowie – mężczyźni z przeszłością i uwodzicielskie kobiety-wampy. Najważniejsze przykłady filmów noir to: „Asfaltowa dżungla” Johna Hustona, „Podwójne ubezpieczenie” Billy’ego Wildera i „Dama z Szanghaju” Orsona Wellesa.
 |
| Orson Welles w „Damie z Szanghaju” |
W Związku Radzieckim obowiązywał nurt socrealizmu reprezentowany przez wybitne filmy Siergieja Eisensteina, np. „Iwan Groźny”.
Z kolei w kinie europejskim najciekawszym zjawiskiem był neorealizm włoski inspirowany codziennością i życiem najuboższych. Można tu wymienić: „Rzym miasto otwarte” Roberta Rosseliniego, „Dzieci ulicy” Vittorio de Sica czy „Gorzki ryż” Giuseppe de Santis.
Film i kino - lata 50. i początek 60.
W latach 50. kino amerykańskie przeżywało wielki boom. Był to okres sławy wielkich gwiazd, przede wszystkim Marylin Monroe. Ważne obrazy tworzyli: Billy Wilder („Bulwar zachodzącego słońca”, „Słomiany wdowiec”), Elia Kazan („Na wschód od Edenu”, „Buntownik bez powodu”). James Dean dzięki swojej brawurowej roli w „Buntowniku…” stworzył kreację bohatera będącego symbolem młodego pokolenia, którą wzmocniła jego tragiczna śmierć.
Lata 50. to również złota epoka westernu. Najsłynniejsze dzieła to „W samo południe” Freda Zinnemanna z Garym Cooperem w roli głównej i „Rio Bravo” Howarda Hawksa.
W kinie światowym pojawiły się w tym czasie wybitne osobowości reżyserskie. W Japonii najważniejszym twórcą był Akira Kurosava (np. „Tron we krwi” – japońska wersja „Makbeta” – czy „Siedmiu samurajów”). Wybitny reżyser szwedzki tego okresu to Ingmar Bergman, którego dzieła były przepełnione metafizyczną głębią i poruszały najważniejsze problemy ludzkiej egzystencji: miłość, śmierć, przemijanie. Jednocześnie Bergman wyraźnie inspirował się psychoanalizą, poetyką snu i wspomnienia. Jego wielkie filmy tego czasu to: „Letni sen”, „Siódma pieczęć”, „Tam, gdzie rosną poziomki”.
 |
| Akira Kurosawa na planie „Tronu we krwi” |
W kinie włoskim pojawiły się z kolei dzieła Michelangelo Antonioniego („Kronika pewnej miłości”, „Powiększenie”), a we Włoszech kino Federico Felliniego („Światła rampy”, „La strada”, „Noce Cabirii”).
W Związku Radzieckim, w Czechach i w Polsce miała miejsce odwilż, dzięki której na ekrany weszły tak wybitne filmy jak: „Lecą żurawie” Michaiła Kałatozowa, „Pociągi pod specjalnym nadzorem” Jirego Menzla, „Czarny Piotruś” i „Miłość blondynki” Milosa Formana.
Film i kino - lata 60.
Koniec lat 50. w kinie europejskim to z kolei Nowa Fala, która miała początek we Francji. Był to nurt eksponujący reżyserską wolność, swobodę w traktowaniu fabuły, filmową grę z ogranymi kliszami, a także naturalność i zainteresowanie codziennością.
Najważniejszym przedstawicielem Nowej Fali był Jean-Luc Godard („Do utraty tchu”). Inni reprezentanci tego nurtu to: Alain Resnais („Hiroshima, moja miłość”), Louis Malle („Kochankowie”), Eric Rohmer („Znak Lwa”).
W kinie amerykańskim ujawnił się w tym czasie talent Alfreda Hitchcocka, mistrza długich ujęć, budowania napięcia i niesamowitych historii („Nieznajomi z pociągu”, „Okno na podwórze”, „Psychoza”, „Ptaki”). Jednocześnie w Stanach zjednoczonych tworzyli w tym czasie tak ważni twórcy jak: Roman Polański („Dziecko Rosemary”), Mike Nichols („Absolwent”) czy Dennis Hooper („Swobodny jeździec”).
Film i kino - lata 70., 80. i początek 90.
W latach 70. i 80. do głosu doszło wybitne kino hiszpańskie, a więc filmy Carlosa Saury („Anna i wilki”, „Tango”, „Nakarmić kruki”). Na gruncie niemieckim wielkim twórcą był Werner Herzog („Krzyk kamienia”, „Zagadka Kaspara Hausera”).
Lata 70. w polskim filmie to kino moralnego niepokoju, a więc filmy Krzysztofa Kieślowskiego („Dekalog”), Agnieszki Holland („Kobieta samotna”) i Feliksa Falka („Wodzirej”).
Z kolei w USA pojawiły się takie osobowości jak: Francis Ford Coppola („Czas Apokalipsy”), Sydney Pollack („Tacy byliśmy”), George Lucas („Gwiezdne wojny”). Wielkim zjawiskiem tych lat był również Stanley Kubrick („2001 Odyseja kosmiczna”, „Lśnienie”).
Istotnym nurtem końca lat 80. m.in. w kinie był postmodernizm reprezentowany przez Woody’ego Allena („Zelig”, „Zbrodnie i wykroczenia”), Davida Lyncha („Dzikość serca”, „Blue velvet”, „Mullholand Drive”, „Zagubiona autostrada”) oraz Quentina Tarantino („Pulp fiction”).
Amerykańskie kino niezależne tworzył natomiast Jim Jarmusch, demaskujący mit „amerykańskiego snu”. Spod jego ręki wychodziły filmy czarno-białe, kręcone kamerą z ręki, pokazujące ludzką alienację i niemożność komunikacji („Inaczej niż w raju”, „Nieustające wakacje”, „Mistery Train”).