Hymn - definicja, cechy, przykłady

Utwór, którego nazwa pochodzi z języka greckiego: gr. hymnos oznacza „pieśń pochwalną”. Jest to zatem forma liryczna o patetycznym nastroju, której tematyka dotyczy rzeczy najwyższej wagi: np. treści patriotycznych czy religijnych. Hymn to jednocześnie utwór związany z muzyką, a więc posiadający cechy charakterystyczne dla pieśni (stroficzność, powtórzenia, paralelizm składniowy).

W kulturze śródziemnomorskiej ta forma literacka posiada dwa starożytne źródła: biblijne i grecko-rzymskie. W Starym Testamencie przykładem tego gatunku są psalmy, zaś w Nowym Testamencie „Hymn do miłości” świętego Pawła. W liryce greckiej hymny występują u Safony, np. hymn „Do Afrodyty”.

W średniowieczu była to istotna forma liryki religijnej, tworzona np. przez świętego Ambrożego. Przykładem renesansowej poezji hymnicznej jest z kolei „Czego chcesz od nas Panie” Jana Kochanowskiego. Oświeceniowe utwory zasługujące na uwagę to hymn Jana Pawła Woronicza („Hymn do Boga”) będący lamentem nad utraconą niepodległością ojczyzny oraz Ignacego Krasickiego „Hymn do miłości Ojczyzny”.

Słynny hymn romantyczny to natomiast utwór Juliusza Słowackiego „Smutno mi Boże”, w którym podniosły ton zostaje połączony z osobistym wyznaniem podmiotu. Forma ta była szczególnie wykorzystywana przez poezję młodopolską, zwłaszcza nurty symboliczne i ekspresjonistyczne, czego przykładem są utwory Jana Kasprowicza.