Streszczenie
Akcja dramatu umiejscowiona została na przełomie XVI i XVII wieku na trenie Anglii. Królowa Elżbieta I nawiązuje bliższą relację ze sowim dworskim ulubieńcem – Robertem Devereux, hrabią Essex. Mężczyzna jest już jednak zmęczony gierkami władczyni i niepewnością co do swojego statusu w tym związku. Królowa ma do niego ambiwalentny stosunek – z jednej strony adoruje go i cieszy się jego zalotami, z drugiej nie bierze pod uwagę jego uwag jako doradcy i odrzuca różnorakie propozycje usprawnienia funkcjonowania dworu. Devereux postanawia zawiązać spisek przeciw Elżbiecie – podobnie jak wielu jego rodaków chciałby aby tron objął arystokrata Jakub Stuart. W tym samym czasie, gdy na dworze jednoczą się spiskowcy, Rada Królewska dąży do konfliktu zbrojnego z Hiszpanią, z wzajemnością.
Sylwetka Królowej
Znając, przynajmniej w zarysie, historię średniowiecznej Anglii każdy zdaje sobie sprawę ze znaczenia, jakie w historii tej monarchii odegrała królowa Elżbieta I – czas jej rządów był na tyle charakterystyczny, że ukuto nawet na ten okres specjalne pojęcie „czasy elżbietańskie”. Kobieta ta wzbudzała podziw swoją urodą, temperamentem i charakterem, była także niezwykle inteligentną i wyedukowaną władczynią. Historia głosi, że do końca życia zachowała cnotę, co bynajmniej nie powodowało w niej oschłej i surowej postawy wobec mężczyzn, przeciwnie – posiadała licznych adoratorów, a wśród nich swoich ulubieńców – jednym z nich był właśnie bohater utworu Laco Adamika, hrabia Essex. W telewizyjnej adaptacji historii o władczyni Anglii Adamik oparł się na sztuce Ferdynanda Brucknera, dramaturga austriackiego pochodzenia, który w 1934 roku napisał Elżbietę królową Anglii.
Inspiracje Laco Adamika
Dramat stworzony przez Brucknera charakteryzował się interesującymi, żywymi dialogami, wartką akcją i wyrazistymi rysami psychologicznymi bohaterów. Mistrzowski był również dobór faktów historycznych, sprzyjających, a nie szkodzących rozwojowi fabuły. Dzieło zawierało jednak zbyt mało pierwiastka refleksyjnego, skupiającego się wokół dylematów wewnętrznych człowieka władcy, by jego popularność mogła przetrwać wieki. Współczesny reżyser wykorzystał jednak potencjał tkwiący w utworze i za pomocą dostępnych mu narzędzi ożywił tekst, dziś już nieco anachroniczny. Jednym z takich elementów dającym pole do popisu są właśnie sylwetki poszczególnych bohaterów i możliwości konstrukcji ich złożonych charakterów. Na emocjach i rozterkach sumienia skupił się Laco Adamik, ukazując je w wielu momentach w znacznym zbliżeniu. Adaptacja została zrealizowana przez Teatr Telewizji w 1984 roku.