Streszczenie
Widzimy małe miasteczko Gullen, które mocno podupada w wyniku kryzysu gospodarczego. Produkcja i handel właściwie nie istnieją i coraz więcej mieszkańców pozostaje bez pracy. Dla władz miasta jedyną szansą jest pomoc ze strony dawnej mieszkanki Klary Zachananssen, obecnie znanej miliarderki. Dowiedzieli się bowiem, że kobieta planuje odwiedzić swoją rodzinność miejscowość. Formuje się komitet powitalny starszej pani, a na jego czele staje jej dawny kochanek Alfred Ill, który niegdyś porzucił ją dla bogatszej i oskarżył o oszustwo. Mieszkańcy go o protekcję u bogatej Klary, w zamian obiecując mu stanowisko burmistrza Gullen. Klara deklaruje chęć przekazania dużej sumy pieniędzy dla miasta i mieszkańców, pod warunkiem zabicia dawnego zdrajcy. Tu rozpoczynają się dylematy moralne obywateli, w wyniku których Ill ostatecznie umiera.
Spektakl
Przedstawienie Jerzego Gruzy z lat 70. (1971) do dziś funkcjonuje jak główna inscenizacja dramatu Friedricha Durrenmatta. Sztuka odniosła sukces i cieszyła się dużą popularnością, głównie dzięki znakomitej obsadzie jaką wybrał reżyser (w roli Klary Zachananseen wystąpiła Barbara Kraftówna). Gruzie udało się przenieść na deski teatru specyficzny czarny humor szwajcarskiego pisarza. Dzięki temu przedstawienie celnie oddaje ostry atak na ludzką naturę, pełną obłudny i przewrotności, co jest zasadniczym przesłaniem dramatu.
W porównaniu do pozostałych, licznych inscenizacji sztuki Durrenmatta, utwór Jerzego Gruzy ceniony jest za wyjątkową wierność i pieczołowitość w stosunku do oryginalnego tekstu sztuki. Reżyser oparł się pokusie skrótu, minimalizmu i wybiórczości. Zachowuje za to należny sztuce uniwersalizm ponad szybko przemijającymi epokami i unika modnej, współczesnej tendencji do odnoszenia wszelkich wątków i kontekstów do czasów teraźniejszych.