Geneza
Powieść Seweryny Szmaglewskiej została wydana w 1960 roku. W 1973 powstała kontynuacja przygód zastępu Czarnych stóp zatytułowana Nowy Ślad Czarnych Stóp, natomiast w 1986 Waldemar Podgórski stworzył jej adaptację filmową.
Czas i miejsce akcji
Akcja harcerskich przygód ma miejsce w latach 60. XX wieku i trwa przez miesiąc (jest to okres wakacyjny). Wydarzenia odbywają się na terenie Gór Świętokrzyskich, konkretnie pod zboczem Diabelskiego Kamienia, dowiadujemy się również, że jest to miejsce położone w pobliżu rzeki Lubrzanka. Wędrówka chłopców obejmuje miejscowości takie jak Mąchocice, Ciekoty, Nową Słupię oraz Święty Krzyż.
Tematyka
Głównym tematem powieści są przygody chłopców należących do harcerskiego zastępu o nazwie Czarne Stopy. Pojawiają się jednak także inne zastępy – Kontików, Białych Fok oraz Żurawi i PIHM. Wszystkie one pozostawały pod przewodnictwem drużynowego Andrzeja Wróbla. Chłopcy w szkole często sprawiają problemy, ale podczas harcerskich wypraw poznają prawdziwe życie, a do rozwiązania mają niebanalne tajemnice i zagadki.
Problematyka
Najważniejszy akcent problemowy został położony na postać Marka Osińskiego, chłopca, który trzymał się raczej na uboczu zastępu i posiadał wiele kompleksów z powodu swojego ojca-alkoholika. Autorka ukazała jego przemianę – Marek był bowiem największym urwisem ze wszystkich. Otrzymał szansę na poprawę i skorzystał z niej. Chłopiec ciężko pracował by poprawić swój wizerunek i nie zawieść zaufania druhów. Co więcej, Andrzej Wróbel cały czas pokładał w nim nadzieję. Największa próba czekała na chłopca podczas oskarżeń o kradzież żywności z obozu. Dzięki własnej dociekliwości Marek pomaga rozwikłać tę zagadkę, dzięki czemu w pełni się zrehabilitował.