 |
| Carl Gustav Jung (1910) |
Carl Gustav Jung to jedna z najważniejszych osobowości nauk psychologicznych na świecie. Był on psychiatrą, psychologiem, antropologiem i teoretykiem kultury.
Urodził się w 1875 roku w Kesswil w Szwajcarii. Studiował na Uniwersytecie Bazylejskim, potem zamieszkał w Zurychu, gdzie zaczął praktykować jako asystent w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Zuryskiego.
W 1903 roku ożenił się z Emmą Ruschenbach, niezwykle zamożną kobietą, co umożliwiło mu swobodne kontynuowanie badań naukowych bez potrzeby troszczenia się o kwestie materialne. Ze związku małżeńskiego przyszło na świat pięcioro dzieci. Jung nie był jednak wiernym mężem, nieustannie dopuszczał się zdrad (również ze swoimi pacjentkami). Jego kochanką była Sabina Spielrein, późniejsza psychoanalityczka, która, jak wynika z najnowszych badań, wywarła znaczny wpływ na teorie Junga.
W 1905 roku psychiatra po uzyskaniu habilitacji został ordynatorem Kliniki Psychiatrycznej. W tym czasie, zainspirowany teorią Zygmunta Freuda, nawiązał z nim kontakt i stał się jego gorliwym uczniem. Opracował tak zwany „test skojarzeniowy”, służący do wykrywania nieświadomych kompleksów pacjenta. Jego odkrycie stało się sławne i razem z Freudem został zaproszony do Stanów Zjednoczonych, gdzie otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Clarka.
Jung zrezygnował z praktyki w Klinice Psychiatrycznej i poświęcił się własnym badaniom, a także otworzył prywatny gabinet w Kussnacht. W 1913 roku Jung zerwał kilkuletnią przyjaźń z Freudem, a przyczyną konfliktu było opublikowanie pracy, w której Jung odcinał się od seksualnej interpretacji libido przez Freuda. W czasie I wojny światowej autor „Archetypów i symboli” przeszedł załamanie nerwowe i na długo usunął się z życia publicznego.
W latach 20. wiele podróżował po świecie (był w Afryce, Nowym Meksyku, Indiach), gdzie prowadził zakrojone na szeroką skalę badania naukowe. W efekcie powstała teoria podświadomości zbiorowej i archetypów. W kontekście badań psychologicznych Jung zainteresował się również filozofią i religią („Psychologia a religia”, „Próba psychologicznej interpretacji dogmatu o Trójcy świętej”).
Poglądy Junga są mocno naznaczone elementami gnostyckimi. Interesował się także alchemią i współczesnymi odkryciami fizyki, zwłaszcza teorią Alberta Einsteina. W Stanach Zjednoczonych prowadził seminaria, między innymi w Yale i w Harvardzie. Pod koniec życia napisał również autobiografię „Wspomnienia, sny, myśli”. Zmarł w Kussnacht w 1961 roku.
Bogactwo twórczości Junga, jego teorii, a także ich wpływ na współczesną humanistykę trudno przecenić. Jung był z pewnością wielkim wizjonerem, a także filozofem kultury, który w ludzkich snach, wizjach, halucynacjach czy baśniach dostrzegał przejawy działania kolektywnej nieświadomości.
W obrębie psychoanalizy stworzył osobny nurt zwany psychologią analityczną, u której podstaw leżała inna od Freudowskiej koncepcja struktury ludzkiej psychiki. Jung był bowiem przekonany, że oprócz podświadomości indywidualnej istnieje również nieświadomość zbiorowa, będąca zbiorem archetypów. Rozwój człowieka (a więc indywiduacja) zmierza zaś do zintegrowania ich ze świadomością, w skutek czego powstaje pełnia (czyli jaźń).
Jung dostrzegał pozytywne walory nerwicy, upatrując jej źródeł w kulturze, uważał, że zmusza ona człowieka do podjęcia trudu leczenia, a ty samym – prowadzi do samorozwoju.