 |
| Portret René Descartes, Frans Hal |
Rene Descartes, znany w polskiej kulturze jako Kartezjusz, przyszedł na świat 31 marca 1596 roku w miasteczku La Haye w zachodniej Francji. Jako potomek starej rodziny szlacheckiej odebrał dosyć gruntowne – jak na wiek XVII – wykształcenie zapoczątkowane w kolegium jezuickim w pobliskim miasteczku La Fleche, a od 1614 roku kontynuowane na Uniwersytecie Paryskim, gdzie studiował m.in. matematykę. W rok później przeniósł się na wydział prawa Uniwersytetu w Poitiers, który ukończył z tytułem bakałarza.
Krótko po wybuchu wojny trzydziestoletniej wiosną 1618 roku młody Kartezjusz zgłosił się na ochotnika do holenderskiej armii walczącej przeciwko siłom Habsburgów. Razem z przemieszczającymi się wojskami miał okazję zwiedzić niemal całą Europę Północną i Środkową, uważnie obserwując zwyczaje członków rozmaitych kultur i społeczności, a jednocześnie obficie czerpiąc z uroków żołnierskiego, wolnego od zobowiązań życia. Całe następne dziesięciolecie spędził na podróżach i tzw. „światowym życiu”, któremu mimo wszystko najchętniej oddawał się w Paryżu. Tutaj poznał niejakiego Mersenne`a Marinę – znanego myśliciela i naukowca, który wprowadził Kartezjusza do środowiska najważniejszych postaci kulturalnej areny tamtych czasów, zapoznając go m.in. z Pascalem.
Jednocześnie Descartes nigdy nie porzucił pasji naukowych i poznawczych, regularnie podejmując nowe studia z rozmaitych dziedzin: zapoznał się z podstawami medycyny, botaniki, chemii, mechaniki i astronomii, zaś z pierwszego okresu studiów paryskich wyniósł znajomość inżynierii wojskowej. Owo dziesięciolecie wykorzystał na gromadzenie wrażeń i refleksji, które miały stać się później kanwą przełomowych dla współczesnej filozofii koncepcji filozoficznych.
W 1629 roku Kartezjusz osiadł w Holandii, gdzie pracował nad swoimi rozprawami w czasie wolnym od zajęć wykładowcy na Uniwersytecie we Franeker. Tutaj powstało m.in. dzieło „Rozprawa o metodzie”, opublikowane anonimowo w 1637 roku, w czasach nowożytnych najsilniej kojarzone z nazwiskiem filozofa.
Pracę nad kolejnymi tomami przerwało zaproszenie królowej Krystyny do Sztokholmu, gdzie Kartezjusz miał pomagać szwedzkiej monarchini przy projekcie Akademii Nauk i pogłębianiu jej osobistej wiedzy na temat filozofii. Niesprzyjający zdrowiu klimat i drakońskie warunki panujące na dworze gospodyni zrujnowały jednak zdrowie Kartezjusza i wywołały u niego ciężkie zapalenie płuc, które po zaledwie kilku dniach, 11 lutego 1650 roku, zakończyło się jego śmiercią.