Giedymin – Pochodzenie
Po śmierci Mendoga, który jako pierwszy zjednoczył wspólnoty plemienne Litwy, państwo stworzone przez niego rozpadło się. Ponownego zjednoczenia dokonał na przełomie XIII i XIV w. – Giedymin. Był on wielkim księciem litewskim w latach 1316 – 1341. Giedymin był protoplastą dynastii Giedynomowiczów, pod panowaniem której w XIV i XV wieku. Litwa stanowiła najrozleglejsze państwo w ówczesnej Europie. Jedną z gałęzi dynastii wywodzącej się od wielkiego księcia, była dynastia Jagiellonów oraz liczne polskie, litewskie i ruskie rody książęce.
Najprawdopodobniej Giedymin miał tylko jedną żonę – Jewne. Z tego związku władcy litewskiemu miało urodzić się czternaścioro dzieci. Po jego śmierci w roku 1341, państwo stworzone przez niego zostało podzielone między jego siedmiu synów – Monwida, Olgierda, Kiejstuta, Narymunta, Koriata, Lubarta oraz Jawnutę.
Ten ostatni został prawdopodobnie wyznaczony jako jego następca i władca Wilna. Według innych podań, po śmierci Giedymina państwo zostało podzielone między dwóch synów: Olgierda władającego częścią wschodnią oraz Kiejstuta, który otrzymał część zachodnią. Pierwszy z nich był również wielkim księciem Litwy od roku 1345.
Giedymin praktycznie przez cały czas swoich rządów zmagał się z naporem ze strony krzyżackiej. Konflikty z członkami zakonu doprowadziły ostatecznie do zbliżenia się z Polską, znajdującą się również w stałym konflikcie ze stroną państwa krzyżackiego. Sojusz między dwoma krajami został potwierdzony małżeństwem córki władcy litewskiego – Aldony Anny, z Kazimierzem Wielkim. Została ona jego pierwszą żoną w roku 1325.
Giedymin – Dokonania
Giedymin przejął rządy po śmierci swojego brata – Witenesa. W tym okresie posiadał już zwierzchnictwo nad Litwą właściwą, Żmudzią, Rusią Czarną z Nowogrodem i Grodnem. W trakcie swojego panowania wykorzystał osłabienie Złotej Ordy. W efekcie udało mu się przyłączyć do Litwy spore obszary na południowy wschód od swojego państwa. Poprzez swoje działania miał powiększyć obszar państwa dwukrotnie.
Ponad to wielki książę litewski podporządkował swojej władzy Mińsk, wschodnie Podlasie oraz księstwo pińsko – turowskie. Natomiast za sprawą małżeństw swoich synów, udało mu się podporządkować sobie księstwo witebskie oraz Wołyń. Dodatkowo w czasie panowania założył dwa duże, bardzo istotne dla kraju miasta – Wilno i Troki.
Na arenie ogólnoeuropejskiej, władca litewski utrzymywał dobre kontakty handlowe z Rygą. Występował również jako sojusznik Polski. Oprócz wcześniej wspomnianego małżeństwa swoje córki z Kazimierzem Wielkim, w roku 1325 zawarł z Władysławem Łokietkiem sojusz skierowany przeciwko krzyżakom. Wspierał wówczas króla polskiego w jego wojnie z Brandenburgią oraz Krzyżkami w latach 1326 – 1327.
Wielki książę litewski utrzymywał również poprawne stosunki z papiestwem. Kilkakrotnie obiecywał przyjęcie chrztu, do którego nie doszło jednak za jego życia. Litwa przyjęła chrzest dopiero w okresie panowania jego wnuka – Władysława Jagiełły. W kwestiach związanych z instytucjami kościelnymi, Giedymin podjął działania zwieńczone ostatecznie sukcesem – powołania odrębnej prawosławnej metropolii litewskiej.