Stanisław Sosabowski - życiorys, dokonania

Stanisław Franciszek Sosabowski urodził się 3.05.1895 roku w Stanisławowie, na terytorium Austro – Węgier. Pochodził ze średnio zamożnej rodziny, był synem kolejarza. Dosyć wcześnie, w wieku 11 lat, stracił ojca.  Do 1910 roku uczył się w szkole w Stanisławowie, gdzie zdał maturę. Był uważany za zdolnego ucznia. Później kontynuował naukę w Szkole Handlowej w Krakowie.

Mniej więcej w tym czasie związał się z polskimi organizacjami niepodległościowymi i paramilitarnymi.  Zaangażowany w działalność Drużyn Strzeleckich, został mianowany podchorążym. W 1913 roku jednak został wcielony do armii austriackiej.

W czasie I wojny światowej służył w wojsku Austro – Węgier, rozpoczynając karierę w stopniu karpala stanisławowskiego pułku piechoty. Uczestniczył w obronie Przemyśla przed Rosjanami i w walkach na terenie Królestwa Polskiego. Ranny w 1915 roku, po rekonwalescencji resztę wojny spędził w służbie sztabowej, awansując do stopnia porucznika. W roku 1918 został przyjęty do formowanego wojska polskiego, jednak ze względu na komplikacje związane ze starymi ranami nie był w stanie uczestniczyć w wojnach o granice.

Po roku 1921 Stanisław dalej kontynuował karierę wojskową, wspinając się po kolejnych szczeblach kariery. Jego droga została przejściowo tragediami rodzinnymi w roku 1938. Powrócił jednak do dowodzenia w roku 1939.

W czasie kampanii polskiej roku 1939 dowodził 21. Pułkiem piechoty, walcząc w obronie Modlina, później zaś Warszawy. Po kapitulacji miasta uciekł z niewoli i rozpoczął służbę w pierwszych organizacjach podziemnych  - Służbie Zwycięstwu Polski. W grudniu 1939 roku wysłany do Paryża z misją dostarczenia meldunku, został wcielony do wojska polskiego we Francji. W czasie kampanii francuskiej w roku 1940 dowodził 4. Dywizją piechoty, z którą udało mu się ostatecznie ewakuować do Wielkiej Brytanii. Tam też rozpoczął formowanie pierwszej w historii Polski brygady spadochronowej (1. Samodzielna Brygada Spadochronowa). Marzeniem Sosabowskiego było przerzucenie jego żołnierzy do Polski. Tego też domagał się w roku 1944, kiedy to 1.08.1944 w Warszawie wybuchło powstanie. Rzeczywistość zweryfikowała jednak dążenia świeżo mianowanego generała. Zamiast tego jego oddział został użyty w czasie nieudanej próby zajęcia Holandii przez desant spadochronowy – operacji Market – Garden (17 – 27.09.1944). Polacy ponieśli duże straty w czasie walk, jednak wykazali się także wielkim bohaterstwem, mimo niepowodzenia całej akcji. Postać Sosabowskiego jest pokazana w pozytywnym świetle w filmie amerykańsko – brytyjskim na temat owej bitwy, pt. „O jeden most za daleko”.

Jednym z najbardziej niesprawiedliwych epizodów życia generała jest krzywdzące i fałszywe obarczenie go winą za niepowodzenie operacji przez brytyjskich dowódców. Mimo protestów żołnierzy i innych dowódców Sosabowskiemu odebrano dowodzenie jego własną brygadą i skierowano do drugorzędnej służby inspekcyjnej.

Generał Sosabowski zdecydował się nie wracać do kraju po 1945 roku. Zdemobilizowany w 1948, zaczął skromne życie na emigracji, wraz z rodziną.  Zmarł 25.09.1967 roku w Londynie. Jego prochy zostały później sprowadzone przez wiernych generałowi weteranów jego brygady. Jego losy wojenne i powojenne są dla wielu symbolem gehenny polskich żołnierzy, walczących na Zachodzie do końca wojny, potem zaś opuszczonych i pozostawionych samym sobie.