Solidarność - działalność, cele, zadania

Mimo oficjalnie utrzymywanej propagandy PRL-u jako kraju „robotników i chłopów”, w praktyce wszelkie przejawy zarówno samopomocy, jak i tworzenia związków pracowniczych niezależnych od państwa były surowo tłumione przez rząd komunistyczny. „Wolność” i możliwość walki o swoje prawa istniała więc jedynie na papierze, w praktyce bowiem wszelkie „legalne” związki zawodowe były jedynie przybudówkami partyjnymi. Wszystko to jednak miało zmienić się w roku 1980.

Począwszy od  14 sierpnia 1980 roku seria protestów przeciwko ogólnej sytuacji gospodarczej i polityce państwa, rozpoczęta przez Stocznię Gdańską, rozrosła się do ogólnopolskiego strajku. Stoczniowcy wysunęli tzw. „23 postulaty”, w których domagano się szeroko zakrojonych zmian politycznych i w polityce gospodarczej państwa, na pierwszym miejscu były jednak kwestie szanowania praw obywatela. Władze nie były w stanie opanować sytuacji, a pojedyncze próby rozproszenia demonstrantów siłą i padłe przy tym śmiertelne ofiary jedynie zaogniały sytuację. Czując, że należy iść na ustępstwa, PZPR zgodziło się na dotąd niespotykany krok, jakim było zalegalizowanie niezależnego związku zawodowego – NSZZ „Solidarność”. Stało się to 17.09.1980 roku.

Początkowo na czele ruchu „Solidarności” stanęły takie postacie jak Lech Wałęsa, Anna Walentynowicz,  Tadeusz Mazowiecki. Z czasem struktura „Solidarności” rozbudowywała się. Celem „S” była poprawa warunków życia robotników, liberalizację życia i wolność słowa. W późniejszym okresie coraz częściej dodawano do tego hasła reformy lub nawet obalenia ustroju socjalistycznego i przebudowy Polski.

Władze komunistyczne uznały ostatecznie w roku 1981, że „S” jest potencjalnie zbyt niebezpieczna i od wprowadzenia Stanu Wojennego (13.12.1981 r.) została ona zdelegalizowana, a jej główni działacze internowani. Przez dziesięciolecie 1981-1989 „Solidarność” działała jedynie w podziemiu, pozbawiona swoich przywódców. Ponownie została zalegalizowana wraz z „Okrągłym Stołem” i upadkiem systemu socjalistycznego na przełomie 1989 i 1990 roku. Wielu historyków jednak wyraźnie odróżnia „pierwszą” i „drugą” „Solidarność”. Ta z 1980 była ruchem wielomilionowym i spontanicznym, budowanym z potrzeby chwili, podczas gdy druga  była już dojrzalszym ruchem politycznym, niepozbawionym jednakelementów negatywnych, jak osoby działające w ruchu tylko z chłodnego wyrachowania politycznego.