Po wybuchu powstania w roku 73 p.n.e., wyzwoleni gladiatorzy pod wodzą Spartakusa schronili się na górze Wezuwiusz. Pomimo dużych sukcesów jakie odnosili powstańcy, nie zamierzali atakować Rzymu ani organizować nowego państwa na terenie Italii. Spartakus planował, aby przejść przez Alpy i wyprowadzić wojsko do wolnych ojczystych krajów Galii, Germanii oraz rodzinnej Tracji.
Powstanie Spartakusa – Przyczyny Upadku
Projektom Spartakusa sprzeciwiły się jednak wojska Kriksosa (jeden z generałów Spartakusa). Domagał się on pozostania w Italii, wywłaszczenia właścicieli ziemskich i marszu na Rzym.
Siły jakim przewodził Spartakus od początku były bardzo podzielone. Silną grupę stanowili Germanie i Celtowie, którzy ostatecznie opowiedzieli się po stronie Kriksosa, odłączyli się od Spartakusa i ponieśli całkowitą klęskę w starciu z armią konsulów w roku 92 p.n.e..
Ze względu na utratę części swojej armii, Spartakus znalazł się w ciężkiej sytuacji. Jednak nie przeszkodziło mu to w pokonaniu w dwóch bitwach obu konsulów, a następnie wkroczenia do Galii Przedalpejskiej, gdzie pod Mutiną zwyciężył wojska namiestnika prowincji G. Kasjusza Longinusa. Zdawało się, że droga przez Alpy jest przed nimi otwarta. Jednak nastąpił nieoczekiwany zwrot w planach powstańców. Spartakus zrezygnował z przeprawy przez Alpy i wrócił na południe Italii. Wpływ na taką decyzję miała prawdopodobnie wroga postawa, względnie majętnych chłopów z Galii Przedalpejskiej. Bez ich pomocy niewykonalne było wyżywienie już wtedy wielotysięcznej armii powstańców.
Spartakus w takiej niekorzystnej dla siebie sytuacji, zdecydował się maszerować ze swą armią na południe Italii i tam próbować przeprawić się na Sycylię. Plan ten jednak nie powiódł się, korsarze którzy doszli ze Spartakusem do porozumienia, ostatecznie nie dostarczyli obiecanych statków.
W tym czasie mieszkańcy Rzymu doświadczyli okresu wielkiego strachu, który można porównać tylko z paniką podczas wojny z Hannibalem. Obawiano się, że wojska niewolników uderzą na Rzym. Spartakus zdawał sobie jednak sprawę, że nie ma odpowiednich sił do oblężenia Rzymu. W tej sytuacji senat udzielił nadzwyczajnych pełnomocnictw pretorowi Markowi Licyniuszowi Krassusowi, który pragnął zyskać sławę wybitnego przywódcy, zmobilizował wielkie siły liczące 10 legionów przeciwko Spartakusowi.
Dodatkowo, na pomoc Krassusowi, przybył z Hiszpanii ze swoim wojskiem Pompejusz, a w Brundizjum wylądowała armia namiestnika Macedonii M. Lukullusa. Krassus odciął wojska Spartakusa na półwyspie Brucjum pasem fortyfikacji. Po nieudanej próbie przeprawy na Sycylię, Spartakus zdecydował się przebić przez pas fortyfikacji rzymskich. Udało mu się to pomimo dużych strat. W roku 71 p.n.e. w Apulii doszło do decydującej bitwy między wojskami Spartakusa i Krassusa. Armia niewolnicza – pomimo wielkiego wkładu, nie była w stanie oprzeć się przeważającej sile wojsk Krassusa.
Sześć tysięcy niewolników, którzy przeżyli masakrę, kazał Krassus ukrzyżować wzdłuż via Appia, prawdopodobnie dla odstraszenia podobnych buntów. Sam Spartakus został całkowicie zmasakrowany do tego stopnia, że przedstawiciele zwycięskiej armii nie byli w stanie po bitwie znaleźć jego zwłok.
Podczas walk, do jakich doprowadziło powstanie Spartakusa, zostały zniszczone sporę obszary w Italii. Ponadto właściciele niewolników ponieśli spore straty finansowe. Powstanie stało się ostatecznie symbolem zmian w kwestii niewolnictwa w starożytnym Rzymie.