Powstanie monarchii parlamentarnej w Anglii w XVII w.

Formowanie się monarchii parlamentarnej w XVII – wiecznej Anglii, było ściśle związane z pojęciem tzw. rewolucji burżuazyjnej. Jako główną przyczynę tego szeregu zmian o charakterze prawno – instytucjonalnym podaje się absolutystyczną, nadmiernie uciążliwą władzę monarchy. W efekcie powodowało to powszechny opór społeczeństwa. Dodatkowo dochodziły do tego liczne konflikty religijne między poszczególnymi grupami wyznaniowymi. Ponadto pojawiła się wówczas również liczna grupa wolnych pracowników najemnych w miastach – proletariatu.

Pierwsza faza powstawania monarchii parlamentarnej, przypada na okres rządów drugiego już na tronie angielskim przedstawiciela dynastii Stuartów – Karola I. Władca ten był zwolennikiem wprowadzenia absolutystycznego systemu rządów w Anglii. W czasie jego rządów powstała tzw. Petycja o prawo (Petition of Right).

Dokument ten został uchwalony w roku 1628, a następnie skierowany do króla. W zamian za jego zatwierdzenie, parlament miał uchwalić nowe podatki. Petycja o prawa zawierała szereg postulatów, w tym m. in. zakaz nakładania nowych podatków bez zgody parlamentu, zakaz wiezienia kogokolwiek bez podstawy prawnej itd.

Monarcha pomimo zatwierdzenia dokumentu, nie tylko nie stosował się do jego rozporządzeń, to już rok później rozwiązał parlament i sprawował władzę samodzielnie aż do roku 1640. W okresie od listopada roku 1640 do końca roku 1648 obradował tzw. Długi parlament. W toku jego działania powstało wiele uchwał zmierzających do wysunięcia pozycji parlamentu nad władzę monarchy.

W czasie funkcjonowania Długiego parlamentu powstał dokument uchwalony 22 listopada, w którym wyliczono wszelkie naruszenia jakich dopuścił się monarcha – tzw. wielka remonstracja. Poza zarzutami wobec króla, dokument zawierał również żądania dotyczące reformy Kościoła anglikańskiego oraz ograniczenia uprawnień Kościoła rzymskokatolickiego.

Konflikt między królem a parlamentem zakończył się ostatecznie wybuchem wojny domowej w Anglii, trwającej w latach 1640 – 1649. Karol I przegrał z siłami parlamentu dowodzonymi przez Olivera Cromwella. Jeszcze w roku 1648 został utworzony tzw. Parlament Kadłubowy, który po zakończeniu wojny skazał króla na karę śmierci. Po tych wydarzeniach nastąpił okres niepodzielnych rządów Cromwella. Anglia aż do roku 1660 przestała być monarchią.

W roku 1660 dochodzi do powołania nowego parlamentu – Konwencji. Konwencja następnie uchwaliła restauracje monarchii i wezwała do objęcia tronu Karola II Stuarta. Zmiany te nie oznaczały jednak cofnięcia zdobyczy wcześniejszej rewolucji – zwłaszcza w kwestii pozycji parlamentu.

W kolejnych latach ukształtował się ostatecznie dwupartyjny system polityczny w XVII – wiecznej Anglii. Zapewniał on w efekcie skuteczność i stabilność rządom parlamentarnym. W roku 1679 zostało ponad to uchwalone prawo zwane – Habeas Corpus Act. Dzięki niemu zostały ostatecznie zdefiniowane zasady nietykalności osobistej.

Do kolejnych konfliktów między parlamentem a monarchą doszło w czasach panowania kolejnego króla z dynastii Stuartów – Jakuba II. Jego działania zmierzające do zmniejszenia roli parlamentu w kraju, doprowadziły ostatecznie do tzw. Chwalebnej rewolucji. Wówczas to po detronizacji władcy, tron angielski ofiarowano córce oraz zięciowi Jakuba II – Marii oraz Wilhelmowi III Orańskiemu.

Ten ostatni wydał w roku 1689 jeden z najważniejszych dokumentów w dziejach nowożytnej Anglii – Deklaracje praw (Bill of Rights). Zastrzeżono w niej m. in.: król nie może bez zgody parlamentu nakładać podatków, bezprawnie więzić, zawieszać ani wydawać ustaw. Poza tą deklaracją, ustawa o kadencji parlamentu oraz Akt o sukcesji, stały się podstawą niepisanej konstytucji angielskiej.

W efekcie rewolucji w Anglii, doszło do powstania pierwszego w świecie państwa demokracji parlamentarnej, w której dominującą grupą była burżuazja. Na obszarze Anglii powstały warunki do powolnego kształtowania się społeczeństwa obywatelskiego.

Polecamy również:

Komentarze (2)
Wynik działania 2 + 3 =
BOOKTOKK
2023-03-28 18:12:31
git
DOWNN
2016-12-10 15:00:50
Spoko?
Ostatnio komentowane
• 2025-03-08 02:40:40
cycki lubie
• 2025-03-05 14:35:07
bardzo to działanie łatwe
• 2025-03-03 13:00:02
Jest nad czym myśleć. PEŁEN POZYTYW.
• 2025-03-02 12:32:53
pozdro mika
• 2025-02-24 20:08:01