Potop szwedzki - skutki, bilans

Na początku roku 1660 rozpoczęły się pertraktacje pokojowe w Oliwie pod Gdańskiem. Pomimo, iż w toku rokowań zmarł król szwedzki Karol X Gustaw, strona polska nie wysuwała zbyt wygórowanych warunków Szwedom. Wówczas bowiem starano się skupić na walkach toczonych na wschodzie.

W efekcie traktat pokojów zawarty 3 maja, nie wprowadzał poważniejszych zmian granicznych w porównaniu do wcześniejszej linii rozejmowej – w posiadaniu polski pozostawiał Kurtlandie oraz południowo – wschodnią część Inflant.

Ponadto strona szwedzka zobowiązała się dotrzymywać wolności handlu na Bałtyku. W traktacie znalazł się również punkt zapewniający swobody religijne protestantów w Prusach Królewskich. W efekcie tego ostatniego zapisu, w przyszłości państwa niekatolickie mogły mieszać się w wewnętrzne sprawy Rzeczpospolitej.

Potop szwedzki z lat 1655 – 1660 odegrał ogromną rolę w historii Rzeczpospolitej. Jego katastrofalne skutki można porównać ze skutkami wojny trzydziestoletniej dla Rzeszy. Nastąpiły w tym okresie liczne zniszczenia oraz rabunki dóbr materialnych i kulturalnych przez obce wojska.

Najazd Szwedów łączył się przy tym ze znacznymi startami w ludności – za wojną nadciągnęła zaraza. Dodatkowo na obszarze Rzeczpospolitej wzmogła się ksenofobia oraz nietolerancja. Na różnowierców, którzy z obawy przed kontrreformacją sprzyjali Szwedom – spadły prześladowania, które spowodowały dobrowolną bądź też przymusową emigracje (przykład arian) z kraju. Wpłynęło to negatywnie na dalszy rozwój stosunków kulturalnych.

Ponadto uległa również osłabieniu pozycja międzynarodowa Polski. W szczególności niekorzystnie dla Rzeczpospolitej ułożyły się stosunki nad Bałtykiem – ostateczna przegrana w walce o dominium maris Baltici. Wprawdzie ogólnonarodowy zryw uratował Polskę przed rozbiorem, jednocześnie jednak wykazał brak odporności organizmu państwowego wśród wszystkich ówczesnych grup społecznych – magnaterii, szlachty, chłopów oraz mieszczan.

Potop szwedzki zakończył również panowanie dynastii Wazów w Polsce. Po abdykacji króla Jana Kazimierza, na kolejnej wolnej elekcji nowym monarchą wybrano Michała Korybuta Wiśniowieckiego.

Polecamy również:

  • Potop szwedzki - przebieg

    W wojnie polsko – szwedzkiej z lat 1600 – 1629, pomimo kilku odniesionych zwycięstw przez stronę polską, Szwecja zachowała swoje zdobycze na Pomorzu. Następnie na mocy rozejmu zawartego na okres 26 lat w Sztumskiej Wsi w roku 1635 – zatrzymała Inflanty. Natomiast Władysław IV Waza zobowiązał się... Więcej »

  • Jerzy Sebastian Lubomirski - biografia, dokonania

    Jerzy Sebastian Lubomirski urodził się 20 stycznia w roku 1616 w Wiśniczu. Pochodził z arystokratycznej rodziny, jego ojcem był Stanisław Lubomirski – wojewoda krakowski, uważany za jednego z najbardziej wpływowych polaków w ówczesnym czasie, właściciel 18 miast oraz 313 wsi. Jego matką była... Więcej »

  • Stefan Czarniecki - biografia, dokonania

    Stefan Czarniecki urodził się około roku 1599 w Czarncy. Jego rodzicami byli Krzysztof Czarniecki oraz Krystyna Rzeszowska. Jego rodzina pochodziła ze średniozamożnej szlachty. Ponieważ Stefan miał aż 9 braci, nie było możliwości zapewnienia wszystkim majątku oraz kariery. Z tego powodu 4 synów – w tym... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 3 + 3 =
Ostatnio komentowane
nie wiem po co takie łatwe działanie
• 2025-02-04 15:03:23
W planie wydarzeń punkt 1 i 2 powinny być zamienione miejscami.
• 2025-01-29 19:30:27
Jest tu zawarte wiele niezbędnych oraz interesujących informacji o twórcy i artyście jakim...
• 2025-01-26 10:13:01
To ja ola
• 2025-01-20 14:10:30
bardzo się przyda na ściągi na kartkówki
• 2025-01-16 13:41:59