Joachim Lelewel - biografia, poglądy, dokonania

Joachim Lelewel urodził się 22.03.1786 roku w Warszawie, w dosyć bogatej rodzinie szlacheckiej o niemieckich korzeniach. W młodości uczył się w szkole pijarów w Warszawie, później zaś rozpoczął studia na Uniwersytecie Wileńskim.

Nie angażował się w wydarzenia związane z wojnami napoleońskimi i wyprawą na Moskwę, spędzając ten czas na karierze zawodowej (m.in. nauczając w Krzemieńcu i pracując w Ministerium Spraw Wewnętrznych). Po klęsce Napoleona i utworzeniu Królestwa Polskiego był wykładowcą najpierw w Warszawie, później zaś w Wilnie. Lelewel był, oprócz działalności patriotycznej, jednym z wybitnych polskich historyków, kładących podwaliny pod nowoczesne badania historii. Był w tej dziedzinie wybitnie uzdolniony i szanowany. Oprócz tego wśród jego szerokich zainteresowań znajdowały się języki obce, heraldyka i numizmatyka. Był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

W roku 1824 z rozkazu Nowosilcowa zwolniony z uczelni, zwrócił swoje zainteresowania ku polityce i działalności konspiracyjnej. Był członkiem Towarzystwa Patriotycznego. Od roku `1829 był posłem na Sejm Królestwa Polskiego.

Po wybuchu powstania listopadowego wszedł do powstańczego rządu, będąc członkiem Rady Administracyjnej i Rządu Narodowego. Reprezentował wtedy radykalne skrzydło polityczne powstania, był m.in. gorącym zwolennikiem detronizacji cara. Z przekonań był on republikaninem, wierzącym w ideę walki zbrojnej „za wolność naszą i waszą” (był zresztą prawdopodobnie autorem tego hasła). Opowiadał się za uwłaszczeniem chłopów i zniesieniem pańszczyzny.

Po klęsce powstania wyjechał z kraju do Paryża, gdzie nadal zajmował się polityką. Był tam twórcą Komitetu Narodowego Polskiego (1831), który próbował reaktywować jeszcze powstanie. W roku 1832 założył tajną organizację Zemsta Ludu. W tymże samym roku został wydalony z Francji i zmuszony do wyjechania do Brukseli. Pracował i był później jednym z przywódców utworzonej w roku 1834 Młodej Polski. W roku 1837 założono z jego inicjatywy Zjednoczenie Emigracji Polskiej, mające jednoczyć wysiłki różnych sił emigracyjnych chcących wyzwolić Polskę. Obie organizacje nie przetrwały jednak próby czasu.

Sam Lelewel zmarł 29.05.1861 roku w Paryżu, do którego ostatecznie udało mu się wrócić.