Jan Henryk Dąbrowski - biografia, działalność, co zrobił dla Polski

Jan Henryk Dąbrowski urodził się 2.08.1755 roku w Pierzchowie nad Rabą. Pochodził z rodziny szlacheckiej, o korzeniach częściowo inflanckich. Nie studiował na żadnej z ważniejszych uczelni, za to bardzo wcześnie, w roku 1766 wyjechał z kraju. W 1771 zaciągnął się do armii saskiej, w której służył 20 lat. Z powodu długiego pobytu poza ojczyzną przez całe życie mówił z wyraźnym niemieckim akcentem.

Do Rzeczpospolitej powrócił dosyć późno, bowiem dopiero w roku 1792. W czasie wojny rosyjsko – polskiej był słabo zorientowany w stosunkach panujących w kraju, stąd nie miał oporów przed złożeniem przysięgi na wierność konfederacji targowickiej. Początkowo traktowany nieufnie nie uczestniczył w przygotowaniach do powstania kościuszkowskiego, jednak po jego wybuchu przyłączył się do sił insurekcyjnych. W czasie powstania bronił Warszawy przed Prusakami, później zaś został wysłany do Wielkopolski, w celu wywołania tam entuzjazmu dla powstania. Rozbity i wzięty do niewoli, zwolniono go z niewoli rosyjskiej dopiero po podpisaniu przyrzeczenia, że nie będzie stawał zbrojnie przeciw Rosji. Po upadku Rzeczpospolitej udał się na emigrację do Paryża, gdzie nawiązał kontakt ze znajdującymi się tam już polskimi działaczami i przekonał władze francuskie do pomysłu utworzenia wojsk polskich u boku Francji. Wysłany do Włoch i zyskawszy aprobatę Napoleona,  Legiony powołano 9.01.1797 roku, formalnie jako część armii Lombardii. Dąbrowski dowodził nimi w czasie kampanii we Włoszech i ciężkich walk z II koalicją, gdzie Polacy ponieśli duże straty.

W 1806 roku uczestniczył  w wojnie przeciw IV koalicji i wkroczył na byłe terytoria polskie. Tam rozpoczął tworzenie zalążka armii polskiej, która niedługo potem, po traktatach w Tylży w roku 1807, stała się armią Księstwa Warszawskiego.

Brał udział w wyprawie na Moskwę (1812), przechodząc cały jej szlak. Podczas walk pod Berezyną nie udało mu się utrzymać jednej z ważniejszych przepraw, co doprowadziło do ciężkich walk z następującą armią rosyjską. Został tam ciężko ranny. Później uczestniczył także w bitwie pod Lipskiem (1813).

Po upadku Napoleona uczestniczył w tworzeniu armii Królestwa Polskiego, jednakże odmówił przyjęcia namiestnictwa. Pod koniec życia wolał odsunąć się od polityki. Zmarł w swoich dobrach w Winnej Górze, 6.06.1818 roku.