Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (Wielka Brytania)
TERYTORIUM PAŃSTWA
Powierzchnia: 244,8 tys. km2 (11. pod względem wielkości państwo w Europie – uwzględniając Rosję) – jest to państwo wyspiarskie, zatem większość jego granic to granice naturalne (linia brzegowa).
Powstało przez zjednoczenie (w efekcie podboju lub pokojowo) historycznych krain i królestw Wysp Brytyjskich:
- pod koniec XIII wieku dominujące Królestwo Anglii podbiło ostatecznie Walię (zachodni kraniec wyspy Wielka Brytania),
- w 1707 r. miało miejsce pełne zjednoczenie (unia realna) królestw: Anglii i Szkocji, skutkiem czego powstało Królestwo Wielkiej Brytanii,
- w 1801 r. miała miejsce unia Królestwa Wielkiej Brytanii i Królestwa Irlandii (w wieku XVI w. Irlandia została ostatecznie podbita przez dynastię Tudorów, panującą wówczas w Anglii).
W 1922 roku po oderwaniu się od Zjednoczonego Królestwa południowej i centralnej – w przeważającej części katolickiej – części Irlandii (powstało Wolne Państwo Irlandzkie, które z czasem przekształciło się w Republikę Irlandzką), w obrębie Zjednoczonego Królestwa pozostała jedynie Irlandia Północna. Składa się ona z 6 hrabstw dawnej irlandzkiej prowincji Ulster, skolonizowanych w XVII wieku przez protestantów.
Ostatnią pozostałością angielskich posiadłości w kontynentalnej Europie (resztę utracono jeszcze w Średniowieczu w rezultacie wojny stuletniej) są Wyspy Normandzkie.
LUDNOŚĆ
Liczba ludności (2011 r.): ok. 63,18 mln mieszkańców (4. pod względem liczby ludności państwo w Europie – uwzględniając Rosję), od 2000 roku wzrosła o ponad 3 mln osób.
Gęstość zaludnienia: 258 osób/km2 – 2 razy więcej niż w Polsce.
Dodatni przyrost ludności, w 2011 roku +3,9‰. (głównie dzięki imigrantom), kraj imigrancki – w 2009 dodatnie saldo migracyjne wynosiło prawie +200 tys. osób.
Społeczeństwo Wielkiej Brytanii charakteryzuje się nieco większym niż w Polsce udziałem osób zarówno w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym i nieco mniejszym udziałem osób w wieku produkcyjnym (zwłaszcza osób w wieku 20-39 lat).
Grupy etniczne: Wielka Brytania jest krajem wieloetnicznym i wielokulturowym, w 2008 roku oszacowano, że ponad 80% Brytyjczyków było pochodzenia europejskiego (Anglicy, Irlandczycy, Szkoci, Walijczycy i imigranci oraz potomkowie imigrantów z Europy kontynentalnej), około 6% z Azji Południowej (India, Pakistan, Bangladesz), około 3,5% z Afryki i Karaibów) i około 1% z Azji Wschodniej. Wśród imigrantów (osób, które urodziły się poza Wielką Brytanią) najliczniejsi są Hindusi, następnie Irlandczycy i Polacy (gł. imigracja zarobkowa po 2004 roku);
Główną religia w Wielkiej Brytanii jest chrześcijaństwo (najliczniejsi są wyznawcy kościoła anglikańskiego, następnie rzymscy katolicy, prezbiterianie – Kościół Szkocki i metodyści). Inne religie to głownie religie imigrantów i ich potomków – islam, hinduizm i sikhizm (ale również judaizm). Wielu Brytyjczyków rzadko uczestniczy jednak w praktykach religijnych.
STOLICA I DUŻE MIASTA
Stolicą Wielkiej Brytanii jest Londyn. Jego liczba ludności w 2009 roku wynosiła ponad 7,75 mln mieszkańców (w granicach Większego Londynu). W aglomeracji londyńskiej (obszar metropolitalny) zamieszkuje ok. 20 mln ludzi. Londyn jest jedną z największych metropolii miejskich Europy i świata.
Inne duże miasta Wielkiej Brytanii to (liczba ludności zespołu miejskiego): Manchester, Birmingham (oba z ponad 2,6 mln mieszkańców), Leeds (ponad 2,2 mln mieszkańców) i Sheffield (ponad 1,3 mln mieszkańców) w centralnej Anglii oraz Liverpool (ok. 1,35 mln mieszkańców) na wybrzeżu Morza Irlandzkiego i Newcastle upon Tyne (ok.