Kraje skandynawskie - środowisko, ludność, gospodarka i in. - Geografia

PANSTWA  EUROPY  PÓŁNOCNEJ  –   ICH  TERYTORIUM  I  LUDNOŚĆ

Wśród krajów Europy Północnej wyróżniają się państwa nordyckie: Islandia, Norwegia, Szwecja, Dania i Finlandia.
Łączy je wspólna przeszłość – wielokrotnie tworzyły unie polityczne. Islandia była prowincją duńską od XIV wieku do XX wieku, Norwegia zaś od wieku XIV do XIX. Potem Norwegia przez 100 lat związana była ze Szwecją. Z kolei Finlandia od XII wieku aż do podboju przez Rosję w wieku XVIII i XIX podlegała Szwecji. Świadectwem  wspólnej historii są podobne flagi, zawierające krzyż nordycki, wspólna religia państwowa – luteranizm (chociaż współcześnie społeczeństwa państw nordyckich są silnie zeświecczone), wspólna nazwa waluty (korona podzielna na 100 öre – poza Finlandią).
W tej grupie państw jeszcze silniejsze więzy łączą kraje skandynawskie – Norwegię, Danię i Szwecję. Ich mieszkańcy (ale również mieszkańcy Islandii) posługują się językami germańskimi (język fiński nie jest językiem indoeuropejskim – pokrewne mu są języki: estoński, karelski), mają wspólną tradycję religii i mitologii przedchrześcijańskiej (z takimi bóstwami jak Odyn i Thor) oraz łupieżczych wypraw morskich na inne kraje europejskie (tradycja Wikingów).
Poza Danią, w krajach tych występuje zjawisko dnia i nocy polarnej (część ich terytorium połozóna jest na północ od koła podbiegunowego północnego). Pojawia się ta też często zorza polarna.

Największym i najbardziej ludnym krajem nordyckim jest Szwecja (powierzchnia ponad 450 tys. km2 – 5. pod względem powierzchni państwo Europy uwzględniając Federację Rosyjską i 9,38 mln mieszkańców – dopiero 17. państwo europejskie pod względem liczby ludności).

Kolejne pod względem powierzchni państwa nordyckie to:
- Norwegia (powierzchnia ponad 385 tys. km2, łącznie ze Svalbardem – 6. pod względem powierzchni państwo Europy uwzględniając Federację Rosyjską i prawie 4,89 mln mieszkańców),
- Finlandia (powierzchnia ponad 338,4 tys. km2, – 8. pod względem powierzchni państwo Europy uwzględniając Federację Rosyjską i ponad 5,35 mln mieszkańców),
- Islandia (powierzchnia ponad 103 tys. km2 i tylko 317 tys. mieszkańców – mniej ludności mają tylko mikropaństwa europejskie, takie jak Monako)
oraz Dania (powierzchnia prawie 43,1 tys. km2, jedno z mniejszych państw europejskich i  ponad 5,5 mln mieszkańców – drugie najbardziej ludne państwo nordyckie).

Wśród tych państw tylko rolnicza Dania charakteryzuje się dużą gęstością zaludnienia (ponad 128 osób/km2 – więcej niż w Polsce). Pozostałe kraje są słabo zaludnione: prawie 20 osób/km2 w Szwecji, prawie 18 osób/km2 w Finlandii, prawie 13 osób/km2 w Norwegii (uwzględniając Svalbard i Jan Mayen) i tylko nieco ponad 3 osoby/km2 w Islandii (najrzadziej zaludnione państwo Europy).

Struktura wiekowa społeczeństw państw nordyckich nieco różni się od struktury wiekowej społeczeństwa polskiego. Poza Islandią udział osób starszych niż 64 lata jest tam większy niż w Polsce (w Szwecji aż 18,5% w 2011 roku). Równocześnie większy niż w Polsce jest udział grup wiekowych do 19 roku życia (polityka społeczna i równości płci sprzyja bowiem w tych krajach większej rozrodczości). W efekcie przyrost naturalny w tych krajach jest dodatni i należy do wyższych w Europie (+9,1‰ w Islandii i +4,1 w Norwegii - wpływa też na to duży przyrost naturalny wśród imigrantów).

Wysoki poziom życia powoduje również, że państwa te mają dodatnie saldo migracji. W Norwegii w 2013 roku ok. 12% mieszkańców ma przynajmniej 1 rodzica, który nie urodził się w Norwegii. Ponad 2 mln mieszkańców Szwecji urodziło się za granicą lub ma co najmniej 1 rodzica, który za granica się urodził. Wśród

Autor: dr Krzysztof Jarzyna z Instytutu Geografii UJK w Kielcach

Polecamy również:

Komentarze (1)
Wynik działania 2 + 4 =
Deriom
2017-01-10 18:51:16
-kraje wysoko rozwinięte gospodarczo -gospodarka tych państw związana jest z morzem -dbają o środowisko -prowadzą zdrowy styl życia, zajmują czołowe miejsce w świecie pod względem długości życia 2. Środowisko: *Norwegia: -przeważają góry skandynawskie -klimat umiarkowany morski *Szwecja -dużo gór i wyżyn -są tam jeziora polodowcowe Venel i Vettel *Finlandia -kraj nizinny -3/4 powierchni to jeziora, bagna i lasy *Dania -kraj nizinny -klimat umiarkowany morski
Ostatnio komentowane
222
• 2023-06-06 19:49:33
r
• 2023-06-06 17:41:12
git
• 2023-06-06 10:07:31
super
• 2023-06-05 19:23:14